بررسی تحولات افغانستان
دومین سالروز تصرف کابل به دست طالبان و به قدرت رسیدن این گروه تجلیل شد. براساس تقویم رسمی مصوب حکومت طالبان، این روز به مناسبت پیروزی این گروه تعطیل رسمی می‌باشد.
حکومت طالبان دومین سالگرد پیروزی خود را به نام «فتح کابل» نام گذاری کرد در حالی که سال گذشته و در اولین سالگرد، از آن با عناوین فتح بزرگ و روز پیروزی بر اشغال یاد شد. بیانیه رسمی امسال طالبان که بنام امارت اسلامی افغانستان منتشر شد نسبت به سال گذشته کوتاه و متفاوت بود. در این بیانیه «برپایی نظام اسلامی» و «پایان اشغال» به عنوان بزرگترین هدف تحقق یافته جهاد مطرح شد. همچنین «امنیت سراسری» و«اجرای شریعت» به عنوان دو دستاورد مهم حکومت طالبان در طی دو سال گذشته ذکر شد. در این بیانیه بر«خدمت به ملت در چارچوب شریعت»،«حفظ استقلال» و «آبادی و ثبات افغانستان» تأکید گردید.
در بیانیه امسال طالبان برخلاف سال گذشته، هیچ اشاره‌ای به سیاست خارجی طالبان و چگونگی تعامل با کشورهای منطقه و جهان مطرح نشد. این در حالی است که سال گذشته خطاب روشنی برای کشورهای منطقه و جهان وجود داشت.
تاکید بر مقاومت در برابر مطالبات خارجی
با این وجود، در جشن دومین سالگرد پیروزی فتح کابل به دست طالبان، در قبال مطالبات جامعه جهانی پاسخ روشنی داده شد. ذبیح الله مجاهد سخنگوی رسمی طالبان در مصاحبه‌ای با تلویزیون بی بی سی فارسی با صراحت اعلام کرد “حکومت طالبان موظف به انجام مطالبات جامعه جهانی نیست و ما کارمان را آن طور که می‌خواهیم پیش خواهیم برد”. صلاح الدین ایوبی از فرماندهان مطرح طالبان که رهبری «فتح کابل» و کاخ ریاست جمهوری را در روزهای پیروزی طالبان، برعهده داشت نیز در مصاحبه با این رسانه تصریح کرد که حکومت طالبان به هیچ وجه دولت فراگیر مورد نظر کشورهای جهان را قبول نخواهد کرد.
از تفاوت‌های چشمگیر تجلیل از دومین سالگرد طالبان نسبت به سال گذشته گستردگی و برگزاری آن در تمام نقاط افغانستان بود. مقامات طالبان حتی در ولسوالی‌ها از سالگرد پیروزی خود تجلیل کردند. در کابل پایتخت افغانستان علاوه بر مراسم رسمی حکومت طالبان، تقریبا تمام وزارت‌خانه‌ها و نهادها، مراسم تجلیل جداگانه برگزار کردند. شهر کابل مملو بود از گشت‌های شهری و اهتزار پرچم طالبان و مانند سال گذشته امسال نیز میدان احمدشاه مسعود بعنوان نزدیکترین مکان به سفارت آمریکا، مرکز تجمع و مانور پیروزی طالبان بود.
گستردگی و پوشش وسیع مراسم سالگرد
لازم به ذکر که در جشن امسال واکنش مردم قابل توجه بود. هر چند که بخشی از مردم واکنشی در این قبال نداشتند اما بخشی دیگر از مردم از جمله زنان و دختران به تجلیل از این مراسم پرداختند و با حمل پرچم سفید رنگ «امارت اسلامی» در این جشن شرکت کردند. نکته دیگر دومین سالگرد پیروزی حکومت طالبان گستردگی و پوشش رسانه‌ای وسیع‌تر آن بود. علاوه بر این، مقامات طالبان با رسانه‌های مختلف داخلی و خارجی مصاحبه‌های اختصاصی انجام دادند. ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در یک برنامه شبکه الجزیره با محبوبه سراج فعال حقوق زنان هم صحبت شد و عباس استانکزی معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان با صدای آمریکا مصاحبه‌ای انجام داد.
یکی از تفاوت‌های اصلی سالگرد امسال این بود که طالبان بر وجهه فرهنگی مراسم سالگرد توجه خاصی داشتند از جمله این اقدامات برنامه «شب شعر» با حضور مقامات ارشد رهبری طالبان در کابل بود. سالگرد پیروزی طالبان در نهادهای آموزشی و فرهنگی طالبان نیز به صورت گسترده در کابل و ولایات برگزار شد.
هماهنگی در اظهارات سخنرانان مراسم سالگرد
نکته قابل توجه در سالگرد امسال این بود که رسانه‌های خارجی و نهادهای بین‌المللی همزمان با دومین سالگرد پیروزی طالبان بر مسأله حق کار و آموزش زنان به صورت هماهنگ پرداختند. در مقابل، تقریبا تمام رهبران طالبان در سخنرانی‌های خود به صورت ویژه «حق آموزش زن» را در «چارچوب شریعت» قابل قبول دانستند ولی همه آنان، زمان عملی ساختن آموزش دختران را در افغانستان، دور و «خیلی زمان‌بر» خواندند.
در سالگرد امسال، رهبران طالبان برخلاف سال گذشته، تاحدودی از بیان سخنان چالش برانگیز اجتناب کردند. با این وجود، ملا محمد یعقوب سرپرست وزارت دفاع طالبان در مراسم ویژه‌ای که در مقر وزارت دفاع طالبان برگزار شد، گفت “کشورهای منطقه نباید ناکامی خود را به دوش حکومت طالبان بیندازد”. اشاره وی به مطالبات امنیتی پاکستان از افغانستان و نیز واکنش در برابر حمله اخیر موشکی در شهر خوست بود که به گفته رسانه‌ها توسط پاکستان علیه اقامتگاه اعضای تحریک طالبان پاکستان انجام شده است. وی همچنین خطاب به افغان‌های خارج از کشور گفت که طالبان دیگر به فکر انتقام گرفتن از کسی نیست.
نکته پایانی این که در بیانیه و سخنرانی‌های رهبران طالبان در دومین سالگرد پیروزی طالبان، هیچ وعده و امیدی در قبال مشارکت ملی در حکومت، حقوق اقوام و مذاهب، حق کار و آموزش زنان به ملت داده نشد. در بیانیه رسمی حکومت طالبان نیز راجع به وضعیت اقتصادی و بیکاری در افغانستان اصلا اشاره نشد.
این درحالی است که مردم افغانستان انتظار داشتند که حکومت طالبان در دومین سال پیروزی خود، درباره مسائل کلان ملی و بین المللی مرتبط به آینده افغانستان، سخنان تازه و امیدبخشی داشته باشند.
