چهره جدید غرب کابل در حکومت طالبان

بررسی تحولات افغانستان

تراکم جمعیتی، اعمار ساختمان‌های خارج از نقشه، جاده‌های تنگ و باریک، حجم سنگین ترافیک، تراکم دست فروشی‌های کنار جاده و انبوه زباله‌ها در کنار خیابان از مختصات اصلی غرب کابل به خصوص «دشت برچی» در سالیان گذشته بود. دشت برچی در غرب کابل، به شکل یک زندان شهری بنا شده است که تنها دارای یک خیابان باریک و طولانی می‌باشد. اگر در این منطقه بزرگ شهری، حادثه‌ای مثل آتش‌سوزی رخ دهد، با تراکم جمعیت و سنگینی ترافیک و نبود خیابان‌های فرعی، هیچ گونه امیدی برای رسیدن گروه آتش‌نشانی نیست.

«پل سوخته» یکی از مناطق مشهور در غرب کابل، برای سالیان متمادی، نمادی از چهره مسخ شده کابل در نگاه عابران و رسانه‌ها بود. صدها فرد معتاد در زیر این پل در میان انبوه زباله‌های شهری و دود مواد مخدر زندگی می‌کردند. فضا در این منطقه‌ پرتردد به قدری آلوده بود که نفس کشیدن در این محدوده غیر ممکن بود. در حکومت پیشین افغانستان بیش از 15 جلسه مشترک میان نمایندگان مردم و ریاست جمهوری افغانستان تحت عنوان «جلسه مشترک بهسازی غرب کابل» صورت گرفت ولی پس از سپری شدن هر انتخابات ریاست جمهوری، هیچ اقدامی برای بهسازی این منطقه صورت نگرفت.

اما واقعیت میدانی گواه این است که چهره شهر کابل پس از 1401 دگرگون شده است و تلاش‌های جدی برای ایجاد نظم و خدمات شهری و همچنین اصلاح بافت شهری در حال انجام است. واقعیت عینی نشان می‌دهد که شهرداری حکومت طالبان در راستای نظافت شهری و جمع‌آوری زباله‌ها از معابر و خیابان‌های شهر کابل، نسبت به حکومت گذشته بسیار با جدیت و موفقانه عمل کرده است و اقدامات قابل توجهی را در راستای بهسازی شهر روی دست گرفته است.

منطقه شیعه‌نشین غرب کابل هم در سایه این اقدامات شهرداری تغییر رنگ داده است. «پل سوخته» دیگر آن منظره ناپسند و کریه را ندارد و به کلی تغییر چهره داده است. فضایی که به علت مواد مخدر و معتادان نفس کشیدن در آن برای هر عابری غیر ممکن بود، اکنون تبدیل به فضایی زیبا و محلی برای گرفتن عکس یادگاری شده است. نظافت غرب کابل که پیش از این فراموش شده بود، اکنون تا آخرین نقطه خیابان‌های اصلی انجام می‌شود.

حکومت طالبان برای کاهش ترافیک شهری، خیابان‌های فرعی در غرب کابل احداث کرده است. در یک سال گذشته دست کم سه خیابان که نقش مهمی را در کاهش حجم ترافیک و ایجاد سهولت برای تردد در منطقه غرب کابل دارند، توسط حکومت طالبان احداث و به بهره برداری رسیده‌اند. در ظرف یکسال گذشته، با استملاک خانه‌های مسکونی و پرداخت بهای آنها‌ به مالکان، یک خیابان فرعی از منطقه «نقاش» در دشت برچی به طرف منطقه «کمپنی: احداث و تکمیل شده است. این جاده فرعی علاوه بر کاهش حجم ترافیک، چشم انداز زیبای شهری را نیز در این منطقه به وجود آورده است. جاده دارالامان بسوی شهرک «امید سبز» در شرقِ غرب کابل، در طول دو دهه حکومت پیشین آسفالت نشد، اما امسال، این جاده با اقدام حکومت طالبان و استملاک منازل مسکونی، به یک خیابان وسیع دو بانده تبدیل شد. در حومه غرب کابل در منتهی‌الیه شهرک «امید سبز» و از دامنه تپه «شهدای روشنایی»، جاده «جبار خان» نیز احداث شده است که کار آسفالت آن همچنان ادامه دارد. همچنین بین پل سوخته و «پل سرخ» با استملاک منازل، یک خیابان بزرگ در حال احداث است.

این گونه خدمات شهری در یک نگاه اولیه، ممکن است یک اقدام کوچک و محدود در نظر گرفته شود، اما در نگاه شهروندان غرب کابل به مثابه یک اقدام کاملا بی‌پیشینه و معنادار تلقی می‌شود زیرا از دهه هفتاد شمسی به بعد، به خصوص در دو دهه حکومت پیشین، چشم انداز غرب و شرق کابل دو چهره کاملا متمایز و متفاوت را به خود گرفته بود.

با وجود آن که ساکنان غرب کابل در پروسه‌های مدنی و انتخابات مشارکت بی‌نظیری داشتند اما حکومت پیشین افغانستان به رغم نیاز به رأی و حمایت آنان، هیچ گاه از نگاه تبعیض آلود به این منطقه، دست نکشید. شهروندان غرب کابل در طول چندین دهه گذشته، با تمام معنا اعمال تبعیض سیستماتیک را در خدمات شهری احساس می‌کردند.

با این نگاه، اقدامات و خدمات شهری حکومت طالبان در کابل، بدون تبعیض در حال انجام است. اگر حکومت سرپرست به همین روش خدمت‌رسانی کند، به احتمال زیاد افکار عمومی در حمایت از حکومت طالبان تقویت خواهد شد. امید است این سیاست متعادل حکومت سرپرست در زمینه ارائه خدمات و بهسازی شهری، به تدریج زمینه را برای حذف تبعیض‌های سیستماتیک نظام‌های پیشین افغانستان و تقویت عدالت اجتماعی فراهم کند.