بررسی تحولات افغانستان
در سال ۲۰۰۸ کنگره آمریکا اداره‌ای را تحت عنوان «بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان» (Special Inspector General for Afghanistan Reconstruction) که به اختصار «سیگار» خوانده می‌شود، تأسیس کرد. کارویژه این اداره نظارت، حسابرسی، کشف تقلب، سوءاستفاده و فساد در مبالغی بود که برای بازسازی افغانستان توسط دولت آمریکا اختصاص داده می‌شد. با احتساب گزارش اخیر سیگار، این اداره شصت و هشت گزارش به کنگره آمریکا ارائه کرده است.
در گزارش اخیر و نهایی سه ماهه (می، جون و جولای سال جاری میلادی) سیگار به پنج بخش پرداخته است که شامل بررسی و تحلیل قطع کمک‌های آمریکا بر افغانستان، تحولات به‌وجود آمده در افغانستان، چگونگی نظارت و کارکرد خود اداره سیگار و معرفی سایر ادارات نظارتی آمریکا می‌شود. در این میان مهم‌‌ترین بخشی که سیگار به آن پرداخته و به شدت بازتاب داشته است و ابعاد گوناگون آن تشریح شده است، قطع کمک‌های آمریکا به افغانستان می‌باشد.
گزارش سیگار درباره قطع کمک‌های آمریکا به افغانستان
از اولین اقدامات ترامپ در حوزه سیاست خارجی آمریکا صدور فرمانی اجرایی در خصوص بازنگری همسویی کمک‌های جهانی آمریکا بر منافع و امنیت ملی آمریکا بود. بر اساس این فرمان که افغانستان را نیز تحت پوشش قرار داد، کمک‌های آمریکا به حالت تعلیق درآمد و باید طی سه ماه همسویی کمک‌ها با منافع و امنیت ملی آمریکا مشخص می‌شد.
پس از سه ماه ارزیابی، بررسی نهایی وزارت خارجه آمریکا اعلام شد که بر اساس آن تمام کمک‌های خارجی فعال دولت آمریکا به افغانستان ناموفق تلقی شده و به استثناء سه مورد، مابقی کمک‌ها، حتی کمک‌های اضطراری رسیدگی به اوضاع انسانی در این کشور به صورت دائمی و کلی قطع شد. بر اساس یافته‌های سیگار بیش از نیمی از کمک‌های جهانی به افغانستان توسط آمریکا بوده است.
طبق ارزیابی این اداره حدود ۲۱ میلیون نفر در افغانستان از قطع کمک‌های آمریکا متأثر خواهند شد. در گزارش سیگار آمده است که قطع کمک‌های آمریکا شدیداً معیشت، بهداشت و درمان افغان‌های تحت پوشش کمک‌های آمریکا را دچار اختلال کرده و افغانستان را دچار بحران حاد در این زمینه‌ها خواهد کرد.
با این که سیگار تصویر وحشتناکی از اوضاع انسانی افغانستان پس از قطع کمک‌های آمریکا ارائه کرده است اما واقعیت‌های میدانی در این کشور در سه ماه اخیر به مرز‌های بروز بحران انسانی ناشی از قطع کمک‌های آمریکا نرسیده است. در این صورت باید گفت یا وضع میدانی موجود آرامش قبل از طوفان است یا تصویر ارائه شده از افغانستان توسط سیگار، بازتاب واقعیت‌های موجود در افغانستان نیست.
با پذیرش این که بخشی از مردم افغانستان به دلیل اقتصاد ضعیف، بیکاری، عدم توانایی دولت در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، اما احتمال اینکه در بزرگنمایی و نشان دادن نقش حیاتی کمک‌های آمریکا به افغانستان غلو شده است. مشخص است که این غلو‌سازی بیشتر از آنکه احساسی و ناشی از نگرانی دلسوزانه از افغانستان باشد، بیشتر ابزاری و سیاسی است.
دولت آمریکا که در تحمیل اراده خود به حکومت طالبان از راه‌های دیگر ناتوان بوده است، کمک‌های انسانی به افغانستان را به‌عنوان ابزار تمکین مورد استفاده قرار داده است. واضح است که باید تصویر افغانستان در فقدان کمک‌های آمریکا وحشتناک و بحران‌آفرین نشان داده شود که هم بر وابستگی افغانستان به آمریکا تاکید شود و هم در مردم حکومت طالبان ترس و واهمه ایجاد شود.
مورد خاصی که دستپاچگی در گزارش سیگار را برجسته می‌سازد و سیگار تلاش کرده است آن را به شکل غیر مستقیم به کنگره آمریکا گزارش دهد، خطر دور زدن و بی‌اثرسازی قطع کمک‌های آمریکا به افغانستان است. در این خصوص سیگار به پررنگ شدن تعاملات منطقه‌ای حکومت طالبان به‌خصوص به رسمیت شناخته شدن حکومت طالبان توسط روسیه پرداخته است. از فحوای گزارش مشخص می‌شود که حکومت طالبان با تمرکز بر گسترش روابط منطقه‌ای و تمرکز شدید بر پروژه‌های اقتصادی منطقه‌ای در تلاش است که خود را از وابستگی به منابع آمریکایی بی‌نیاز سازد.
افزون بر این سیگار به موضوع ارسال بسته‌های نقدی دلاری هفتگی سازمان ملل نیز اشاره داشته است و آورده است مادامی که ارسال این بسته‌های نقدی تداوم داشته باشد، ارزش واحد پول افغانستان باثبات خواهد ماند که بیشتر از همه به نفع حکومت طالبان است. ارسال کمک‌های نقدی به افغانستان قطع شده است اما طبق گزارش سیگار، وزارت امور خارجه مطلع شده است که سازمان ملل متحد در حال برنامه‌ریزی برای ارسال یک محموله ارزی در هر ماه تا پایان سال 2025 با استفاده از کمک‌های کشورهای کمک‌کننده است. ظاهرا ارسال همین مقدار کمک هم برای آمریکا قابل تحمل نیست.
لازم به ذکر است که به دلیل تحریم‌های آمریکا و عدم امکان انتقال پول از طریق سیستم بین‌المللی به افغانستان، سازمان ملل که ماموریت و محوریت امدادرسانی به مردم افغانستان را بر عهده دارد، تصمیم به انتقال کمک‌های جامعه جهانی به مردم افغانستان از طریق محموله‌های نقدی گرفت. طبق گزارش نمایندگی سازمان ملل در افغانستان، این مبالغ وارد حساب‌های سازمان ملل در یک بانک خصوصی می‌شوند و هیچ وجهی از آن به بانک مرکزی افغانستان یا حکومت طالبان داده نمی‌شود.
به طور قطع کمک‌های آمریکا تأثیر منفی بر اوضاع افغانستان خواهد داشت اما این تأثیر نه‌آنگونه خواهد بود که سیگار تصویرسازی کرده است. کشور افغانستان 23 سال وابسته به کمک‌های آمریکا بوده است و به واسطه این وابستگی سیاست داخلی و خارجی افغانستان متاثر از رهبران آمریکا بوده است. شاید زمان آن رسیده است که افغانستان از وابستگی آمریکا رها شود و راه مستقل و فارغ از وابستگی به آمریکا را جستجو نماید. بدین منظور، بهترین راه تقویت منابع داخلی اقتصادی و گسترش تعاملات منطقه‌ای است که حکومت طالبان تا حدودی به این درک نائل آمده است.
اکنون که عزم آمریکا برای قطع کمک‌ها به افغانستان جزم شده است، حکومت طالبان و کشورهای منطقه که طعم تلخ حضور آمریکا را در افغانستان چشیده‌اند، باید برای رهایی افغانستان از وابستگی به آمریکا تلاش کنند. حکومت طالبان به درخواست‌های مشروع و نگرانی‌های کشورهای منطقه توجه کند و کشورهای منطقه برای استقلال اقتصادی افغانستان، بر طرح‌های زیربنایی این کشور و پروژه‌های منطقه‌ای با محوریت افغانستان تمرکز کنند. این مسیر علاوه بر این که افغانستان را از بحران و بحران‌زایی رها خواهد کرد، رشد و شکوفایی منطقه را در پی خواهد داشت.
مطالب مرتبط
واکاوی کمک‌های آمریکا به افغانستان
در نظم جهانی جدید، قدرت از تک‌قطبی با محوریت آمریکا به سمت چندقطبی و شبکه‌ای در حال حرکت است و کشورها در حال روی آوردن به ائتلاف‌های منطقه‌ای هستند تا قدرت چانه‌زنی بیشتری داشته باشند. کشورهای منطقه به صورت انفرادی فرصتی برای مقابله با زیاده‌خواهی و زورگویی آمریکا نخواهند داشت و تنها راه ایجاد همسویی و همگرایی است.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
