بررسی تحولات افغانستان
در روزهای اخیر که منازعه بین حکومت طالبان و پاکستان به رویارویی نظامی کشیده شد، خبرهایی مبنی بر حمله پهپادی طالبان به یک یا چند مرکز نظامی پاکستان خبرساز شد. رسانه المرصاد، یکی از مراکز خبری – تحلیلی نزدیک به حکومت طالبان با انتشار 2 ویدئو از حمله پهپادی طالبان به عمق خاک پاکستان خبر داد و نوشت: در عملیات جاری پایگاه‌هایی هدف قرار گرفته‌اند که هواپیماهای بدون سرنشین از آنجا وارد خاک افغانستان می‌شوند و حریم هوایی افغانستان را نقض می‌کنند.
در این ویدئوها، کوادکوپترها بر فراز پایگاه‌های نظامی پرواز کرده و مواد انفجاری را رها می‌سازند. این خبر و ویدئو در بحبوبه رویارویی نظامی بین دو کشور پرسش‌هایی را درباره توان عملیات پهپادی حکومت طالبان ایجاد کرده است. در این یادداشت تلاش می‌شود با استفاده از سوابق گذشته این موضوع تشریح شود.
بحث حملات پهپادی طالبان شاید برای برخی موضوع جدیدی باشد اما برای کسانی که تحولات افغانستان را به طور مسلسل پیگیری کرده‌اند، استفاده از پهپاد توسط طالبان مسبوق به سابقه است. در سال‌های آخر جنگ با آمریکا و نیروهای دولت افغانستان (احتمالا 1398)، گروه طالبان در ساختار نظامی خود یک یگان پهپادی ایجاد کرد.
تیم پهپادی طالبان در ابتدا با 12 عضو کار خود را آغاز کرد. هر 12 عضو دانشجویان رشته مهندسی دانشگاه کابل بودند که به عضویت گروه طالبان درآمده بودند. تیم پهپادی طالبان نخستین پهپادها را از طریق یک شرکت خصوصی افغان که در زمینه تجهیزات کشاورزی مشغولیت داشت، از چین خریداری کرد و قطعات آنها از طریق پاکستان به صورت قاچاق وارد خاک افغانستان شدند.
این پهپادها به سفارش تیم پهپادی طالبان، سبک، و بی سر و صدا بودند و قابلیت پرواز در شرایط جوی نامساعد و توان پروازی در ارتفاع بالا را داشتند. هزینه هر پهپاد 60 هزار دلار تمام می‌شد.
تیم پهپادی طالبان تغییراتی را بر روی این پهپادها اعمال کردند. مخزن حمل آفت‌کش‌های شیمیایی این پهپادها برداشته شد و در عوض قطعاتی برای حمل چهار گلوله خمپاره کارگذاری شد که با یک مکانیسم پرتاب کامپیوتری قابل شلیک بودند.
از این پهپادها در چند مورد استفاده شد اما شاید یکی از عملیات‌های پهپادی طالبان که بازتاب رسانه‌ای وسیعی داشت، حمله به یکی از فرماندهان ازبک به نام پیرم‌قل ضیایی در سال 1400 بود. پیرم‌قل از رهبران جمعیت اسلامی در ولایت تخار بود که فرماندهای نیروهای مخالف طالبان را برای مقاومت در مقابل این گروه بر عهده داشت. کشته شدن وی توسط یک حمله پهپادی بازتاب گسترده‌ای داشت چرا که پیشتر، ترورهای طالبان از طریق بمبگذاری یا عملیات انتحاری بود اما برای نخستین بار طالبان یکی از مخالفان برجسته را با حمله پهپادی از بین برد.
در سال 1400، بعد از سقوط کابل که نیروهای تحت امر احمد مسعود در ولایت پنجشیر مبارزه علیه طالبان را آغاز کردند، تیم پهپادی طالبان نقش مهمی ایفا کرد. با توجه به این که جغرافیای پنجشیر برای طالبان ناآشنا بود و ممکن بود در کمین گرفتار شوند، عمده عملیات شناسایی توسط پهپادها انجام شد.
توان پهپادی طالبان در پسا 1400
طالبان دریافته‌اند که ماهیت جنگ‌ها در حال تغییر است و پهپادها به ویژه برای کشورهایی که امکان دسترسی به هواپیماهای جنگنده را ندارند، ابزار ارزشمندی است. بر همین اساس بعد از 1400 کلیه یگان‌های پهپادی خود را که در سه نقطه شمال، شرق و جنوب مستقر بودند، یکجا نموده و در ذیل وزارت دفاع قرار دادند.
بر اساس گزارش یک روزنامه انگلیسی، حکومت طالبان یک پایگاه نظامی در اطراف کابل را برای فعالیت و توسعه نیروی پهپادی خود اختصاص داده است. در این پایگاه که در ولایت لوگر قرار دارد، تلاش برای ساخت پهپادهای انتحاری در جریان است. قطعات این پهپادها عمدتا از چین و ترکیه وارد می‌شوند و تکنیسین‌هایی از کشورهای غیرهمسایه در ساخت این پهپادها به طالبان کمک می‌کنند.
به رغم این تلاش و با وجود ادعای این روزنامه انگلیسی که گفته است پروازهای آزمایشی متعددی از این پایگاه انجام شده اما به نظر می‌رسد، طالبان تاکنون موفق به عملیاتی سازی پهپاد انتحاری نشده‌اند چرا که در صورت این رسیدن به این سطح از توانایی، رادار کشورهای منطقه و آمریکا آن را شناسایی می‌کردند و خبری می‌شد.
همچنین در درگیری اخیر بین افغانستان و پاکستان، از همان کوادکوپترهای قدیمی استفاده شد که نشان می‌دهد، توان پهپادی طالبان تاکنون در همان سطح قدیم است.
مطالب مرتبط
حمله هوایی پاکستان به کابل: اشتباه راهبردی و ۶ پیامد سنگین
نقش فاکتور هند در منازعه افغانستان و پاکستان
در مجموع، حمله پهپادی طالبان به عمق خاک پاکستان علیه مراکز نظامی این کشور، به لحاظ سیاسی یک شگفتی است چرا میزان عمق اختلافات این دو متحد گذشته را نشان می‌دهد. به لحاظ امنیتی نیز این موضوع برای پاکستانی‌های نگران کننده است چرا که یک تهدید جدید از خاک افغانستان علیه پاکستان قلمداد می‌شود. اگر این توان، توسعه یابد، شرایط برای پاکستان سخت‌تر خواهد شد.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
