جیش محمد یکی از گروههای شبهنظامی فعال پاکستان است که با هدف کاربرد داخلی و خارجی تاسیس شد؛ کاربرد داخلی آن کنترل جریانهای مذهبی غیر همسو و کاربرد خارجی آن علیه هند تعریف شد. حمله به پارلمان هند، حمله به پایگاه هوایی هند در پتانکوت و حمله پولواما در جامو و کشمیر نشان میدهند که جیش محمد ابزار کارآمدی علیه هند است. بنیانگذار و رهبر این گروه مسعود اظهر است که در سال 1372 در خاک هندوستان دستگیر شد اما در سال 1378 پس از ربوده شدن هواپیمای خطوط هوایی هند توسط آدمربایان و انتقال آن به قندهار، دهلینو مجبور شد، مسعود اظهر را به ازای آزادی گروگانها از بند رها سازد.
پس از سالها تلاش هند، در سال 98 دهلی نو موفق شد که جامعه جهانی را مجاب کند تا نام مسعود اظهر رهبر این گروه را در لیست تروریستهای بینالمللی بگنجاند و از آن زمان فشار بر پاکستان برای دستگیری این فرد بیشتر شد.
انداختن توپ در زمین طالبان افغانستان
در سال های اخیر پاکستان تحت فشار گروه ویژه اقدام مالی (FATF) قرار گرفته است و در لیست خاکستری این گروه قرار دارد. پاکستان که تحت فشار بحران اقتصادی قرار دارد، برای تحریم نشدن دست به ابتکاراتی زده است تا گروه های نیابتی خود از جمله جیش محمد و لشکر طیبه را بدون هزینه دادن حفظ کند.
مبتنی بر همین سیاست، اکنون وزارت خارجه پاکستان طی نامهای از حکومت سرپرست افغانستان خواسته است تا نسبت به دستگیری مسعود اظهر رهبر گروه جیش محمد اقدام کند. هر چند بعید نیست که مسعود اظهر عامدانه به خاک افغانستان منتقل شده باشد که در این صورت باز هم مصونیت وی تضمین است زیرا طالبان افغانستان حاضر به دستگیری و تحویل وی نخواهند شد. در هر صورت این اقدام پاکستان علاوه بر این که اسلام آباد را از پناه دادن به مسعود اظهر تبرئه میکند، توپ را به زمین حکومت طالبان افغانستان میاندازد.
تخریب روابط تازه تاسیس طالبان و هند
هدف دیگر اسلام آباد از این اقدام، تخریب روابط کابل و دهلی نو است. در ماههای اخیر، جی پی سینگ، مدیر شاخه افغانستان، پاکستان و ایران وزارت امور خارجه هند به کابل سفر کرد و با رهبران طالبان دیدار کرد. رهبران طالبان به نماینده هند اطمینان دادند که اجازه حملات تروریستی علیه هیچ کشوری از خاک افغانستان را نخواهند داد و در صورت دریافت اطلاعات دقیق، علیه کسانی که قصد حمله به منافع هند را دارند نیز اقدام خواهند کرد. این سیاست حکومت طالبان در صورت تحقق، می تواند آزادی عمل پاکستان در زمینه جنگ نیابتی با هند در خاک افغانستان را محدود کند.
در پی مذاکرات مقامات کابل و دهلی نو، هند سفارت خود در افغانستان را پس از یک سال بازگشایی کرد؛ امری که به شدت اسلام آباد را نگران کرده است. به همین دلیل یکی از کارکردهای دیگر درخواست پاکستان از کابل برای دستگیری مسعود اظهر میتواند تخریب روابط تازه تاسیس کابل و دهلی نو باشد.
تحت فشار قرار دادن کابل
از دیگر اهداف این سیاست پاکستان، فشار بر حکومت طالبان برای تمکین در برابر خواستههای اسلام آباد است. به عقیده بسیاری از تحلیلگران، حکومت طالبان آن چیزی نیست که پاکستان بیش از دو دهه بر روی آن سرمایه گذاری کرد و هزینه فراوانی بابت آن پرداخت. این موضوع به خصوص پس از شکست مذاکرات حکومت پاکستان با شبه نظامیان مسلح تحریک طالبان پاکستان برجستهتر شد؛ مذاکراتی که کابل میزبان و طالبان افغانستان تسهیلگر آن بود. بر اساس گزارشهای منتشر شده، رهبران طالبان افغانستان از هر گونه اقدام نظامی علیه تحریک طالبان پاکستان که متحد دیرینه آنها محسوب میشود، امتناع کردهاند. از چند ماه پیش این دیدگاه در بین نخبگان پاکستانی شنیده میشود که زمان فشار بر حکومت تازه تاسیس طالبان فرا رسیده است تا به خواستههای اسلام آباد تن دهد.