بررسی تحولات افغانستان
به رغم اعلام محدودیتها و ممنوعیتها از سوی اداره امر به معروف حکومت طالبان، مراسم نوروزی در پایتخت افغانستان هر چند به صورت کمرنگ و کم رونق برگزار شد. با آن که طالبان تعطیلی نوروز را از تقویم حذف کردند اما برخی دانشگاهها روز اول سال جدید شمسی را تعطیل اعلام کردند و مردم با حضور در زیارتگاهها، پارکها و تپهها از این مناسبت تجلیل کردند.
آمادگی حکومت سرپرست طالبان نشان میداد که بهرغم هشدارهای داده شده مبنی بر غیر اسلامی خواندن جشن نوروز، پیشبینی تجلیل از این روز در کابل و دیگر شهرها را کرده بودند. بامداد روز اول سال جدید، نظامیان ویژه طالبان در جادهها حضور داشتند و ایست و بازرسی تشکیل داده بودند تا از تهدیدهای امنیتی جلوگیری کنند. در عین حال مأموران امر به معروف طالبان مردم را متوقف کرده و از آنان به خاطر تجلیل از نوروز انتقاد کرده و مورد سرزنش قرار میدادند.
یکی از نمادهای برگزاری جشن نوروز در افغانستان، به اهتزاز درآوردن علم (پرچم) منسوب به حضرت علی علیهالسلام در مزارشریف و کابل است. این مراسم همچنین در برخی از مناطق دیگر مانند زیارتگاه میرهاشم آقا در مرکز بامیان نیز اجرا میشود. طالبان در بلخ و بامیان برای دومین سال پیاپی اجازه برافراشتن علم را به مناسبت نوروز ندادند اما در کابل تحت تدابیر شدید امنیتی مراسم برافراشتن علم برگزار شد. دو روز قبل از نوروز، طالبان منازل نزدیک و مشرف بر زیارتگاه سخی در دامنه کوه سخی در غرب کابل را بازرسی کردند و بامداد روز اول نوروز، قطعات ویژه امنیتی جهت تأمین امنیت به محل برگزاری مراسم حضور یافتند. مراسم صبح زود با حضور محدودی از مردم و علما برگزار شد. در سالهای قبل، مراسم برافراشتن علم در کابل و مزارشریف به تریبونی برای بیان دیدگاههای سیاستمداران از جمله رئیس جمهور تبدیل شده بود و مقامهای دولتی و رهبران احزاب از آن طریق اعلام موضع میکردند اما امسال در مراسم برگزار شده در زیارت سخی شهر کابل تنها بر بُعد فرهنگی و معنوی مراسم بسنده شد. در تپه شهدای صالحین در شرق کابل نیز مردم با تجمع از نوروز تجلیل کردند.
همچنین همه ساله به مناسبت نوروز و بهار، در ولایت ننگرهار در شرق افغانستان جشن گل نارنج و در ولایت دایکندی در مرکز افغانستان جشن گل بادام برگزار میشد. طالبان در دایکندی از برگزاری این جشن جلوگیری کردند اما در ننگرهار با حضور و اشتراک طالبان این جشن تجلیل شد. هر چند طالبان این مراسم را به منبری برای تبلیغ دیدگاههای خود تبدیل کردند.
از سوی دیگر، صدها تن از مردم به پارکها، زیارتگاهها و تپههای اطراف شهر کابل رفته و با اجرای برنامههای محلی (بجز موسیقی) از نوروز تجلیل کردند. در میان تجلیلکنندگان تعداد زیادی از زنان و دختران به همراه خانوادههای خود دیده میشدند. این سیر و سیاحت نوروزی بدون هیچ ممانعتی برگزار شد اما در اواخر روز، مأموران امر به معروف طالبان به تپهها رفته و با لحن جدی جوانان را مورد سرزنش قرار داده و تجلیل از نوروز را امری حرام و ناشایست بیان کردند. موردی از ضرب و شتم توسط مأموران امر به معروف گزارش نشده است.
به رغم اعلام محدودیتها و هشدارهای داده شده از سوی وزارت حج و اوقاف و اداره امر به معروف طالبان، مردم با پوشیدن لباسهای نو و فاخر با ظاهری آراسته، نشان دادند که نوروز و سال نو از اهمیت فراوانی برخوردار است و به هشدارهایی که با فرهنگ و سنتهای پذیرفته شده در مخالفت باشد، اعتنایی نمیکنند. البته ذکر این نکته نیز لازم است که دیگر شور و هیجان سالها گذشته در روزهای نخست سال جدید وجود نداشت.
جای تعجب است که حکومت طالبان به مخالفت با یکی از فرهنگهای دیرینه این مرز و بوم پرداخته و آن را ممنوع اعلام میکند. این سنت دیرینه در تمام کشورهای همسایه افغانستان، منطقه و فراتر از آن برگزار میشود و مخالفت با آن فاصله بین مردم و حکومت طالبان را افزایش میدهد.