🔸 جنگهای خونین و طولانی در افغانستان، با چهره سیاسی شناخته میشوند اما واقعیت آن است که جنگهای داخلی افغانستان، در برخی از سطوح دارای ماهیت مافیایی نیز بودهاند. اقتصاد مافیایی همچنان که یکی از منابع تغذیه جنگهای داخلی و محلی در برخی از کشورهای جنگ زده است، خود از عوامل مهم تدوام جنگ نیز میباشد.
همان طور که در افغانستان کشت و قاچاق مواد مخدر نقش اصلی را در تامین و تدوام جنگهای داخلی این کشور داشت، در کلمبیا نیز برداشت و قاچاق کوکائین در مناطق تحت حاکمیت شورشیان فارک، عامل اصلی تدوام جنگهای خونین و طولانی در این بخش از آمریکایی جنوبی بود.
🔸 در روستاهای گرمسیری حوزه جنوب و شرق افغانستان در طول سالیان مدید مزارع خشخاش خودنمایی کردهاند و سود اصلی حاصل از محصولات این مزارع به فرماندهان محلی و سرانجام به تاجران بزرگ بینالمللی مواد مخدر رسیده است. گروه طالبان که در دو دهه اخیر از این مناطق به عنوان عقبه استراتژیک در برابر حملات به مراکز ولایات افغانستان استفاده میکردند، از محصول تریاک بعنوان یکی از منابع تامین مالی جنگهای چریکی خود بهره میبردند.
🔸 اعلام حکومت طالبان مبنی بر ممنوعیت کشت و قاچاق مواد مخدر برای کشورهای منطقه یک پیام امیدبخش به نظر میرسد. کشورهای همسایه افغانستان به خصوص جمهوری اسلامی ایران هزینههای هنگفت مالی و جانی را برای مبارزه و جلوگیری از قاچاق مواد مخدر در مرزهای منتهی به افغانستان پرداخت میکنند. اعلام ممنوعیت مطلق کشت و تولید خشخاش از جانب حکومت طالبان برای کشورهای منطقه مخصوصا ایران و روسیه حاوی این پیام است که دولت طالبان بر مسئولیتهای خود در برابر کشورهای همسایه و منطقه متعهد است. از نگاه حکومت طالبان همزمانی این پیام مهم با بستن مدارس دخترانه در افغانستان، شاید این باشد که طالبان علیرغم مشکلات در سیاستهای داخلی خود، مصمم است که مسئولیت خود را در برابر تأمین نظم منطقه ایفا کند.
🔸 عزم حکومت طالبان مبنی بر ممنوعیت کشت و قاچاق مواد مخدر به این جهت میتواند برای کشورهای منطقه و جامعه جهانی قابل اعتماد باشد که این گروه در محدوده دوره اول حاکمیت خود در دهه هفتاد شمسی، تولید مواد مخدر را به طور چشمگیری کاهش داد.
حکومت طالبان انتظار دارد با این اقدام علاوه بر جلوگیری از رشد آمار معتادان به مواد مخدر در افغانستان، کمکهای بینالمللی را برای گردش اقتصاد سالم جذب کند و زمینه رشد و توسعه کشت جایگزین خشخاش را در افغانستان فراهم سازد.
🔸 چالشهای اساسی در برابر تطبیق کامل این فرمان مهم رهبر طالبان وقتی ظاهر میشوند که جامعه جهانی به وعدههای مالی خود را برای محو کشت خشخاش عمل نکند. تجربه تلخ بیست ساله افغانستان نشان میدهد که کمکهای هنگفت مالی جامعه جهانی برای تشویق کشاورزان جهت خودداری از کشت خشخاش، در فضای فساد اداری افغانستان ناپدید شد و آن گونه که باید به دست کشاورزان نرسید.
🔸 در پیام رهبر طالبان یک نکته مبهم نیز وجود دارد. وی اعلام کرده است که تا رسیدن کمکهای مالی برای محو کشت خشخاش، از لحاظ اقتصادی به کشاورزان سخت گرفته نشود. نگرانی دیگری که وجود دارد این است که در صورت عدم کمک مؤثر جامعه بینالمللی و یا آغاز دوباره بحران داخلی در افغانستان، ممکن است طالبان دوباره این منبع تامین ماشین جنگی را از سر بگیرد.
🔸 زمینهای حاصل خیز جنوب و مناطق گرمسیر در شرق افغانستان در آخر پاییز زیر کشت خشخاش میروند و اسفند ماه گلهای ارغوانی آن شکوفه میدهند. پیام مهم رهبر طالبان درست زمانی صادر شده است که در نیمه فروردین ماه، مزارع خشخاش به بهره برداری نزدیک می شوند و تاجران بزرگ مواد مخدر برای معامله آماده میشوند.
این وضعیت نشان میدهد که در روزهای پیش رو، معامله محصولات حاصل از کشت خشخاش هم سخت و هم بازار قاچاق آنها داغ خواهد شد و احتمالا رکورد بالاترین سقف قیمت تریاک را در تاریخ معاصر خواهند شکست.