بررسی تحولات افغانستان
در حالی که محمدصادق خان نماینده ویژه پاکستان برای مذاکره با مقامات حکومت طالبان در کابل به سر می‌برد، جنگنده‌های ارتش پاکستان اهدافی را در خاک افغانستان بمباران کردند که کابل ضمن واکنش شدید، تهدید به حملات تلافی‌جویانه کرد.
محتوای مذاکرات نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان با سراج‌الدین حقانی سرپرست وزارت کشور و امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه حکایت از آن دارد که وی با هدف ذوب شدن یخ روابط پاکستان – افغانستان به کابل آمده بود. صادق خان پس از ورود به کابل با انتشار پیامی نوشت که در دیدار با وزرای حکومت سرپرست افغانستان به دنبال افزایش همکاری‌های سودمند متقابل و پیشبرد روابط برادرانه میان پاکستان و افغانستان است. اما به نظر می‌رسد که حملات هوایی ارتش کشورش در ولایت پکتیکا، اجازه نداد که سفر وی بتواند یخ روابط کابل – اسلام آباد را آب کند.
سفر صادق خان به کابل بعد از یک سال سردی روابط بین پاکستان و حکومت سرپرست افغانستان و اتهام زنی به یکدیگر درباره دست داشتن در ناامنی‌ها صورت گرفت. شهباز شریف نخست وزیر پاکستان که با موجی از مشکلات داخلی مواجه است، در هفته‌های اخیر اقدامات دیپلماتیک ویژه‌ای را در قبال افغانستان در دستور کار قرار داده است تا بتواند روابط با کابل را اصلاح کند. برکناری آصف درانی که علیه حکومت طالبان موضع‌گیری داشت، تعیین محمدصادق خان به عنوان نماینده ویژه جدید در امور افغانستان، سلسه دیدارهای عبیدالرحمن نظامانی سفیر این کشور در کابل با مقامات مختلف حکومت طالبان، دیدار با نماینده حکومت طالبان در اسلام‌آباد و سرانجام اعزام صادق خان به کابل را می‌توان بخشی از تلاش‌های دیپلماتیک دولت شریف در این راستا عنوان کرد.
منابع مختلف تایید کرده‌اندکه چین به منظور بهبود روابط کابل و اسلام‌آباد، میانجیگری کرده است. خواجه محمد آصف وزیر دفاع پاکستان بدون نام بردن از چین اعلام کرد که ما با کشورهایی که با پاکستان و افغانستان روابط مستحکمی دارند، کار می‌کنیم تا به عادی‌سازی روابط کمک کنیم و معتقدم که به زودی اوضاع بین دو کشور عادی خواهد شد.
با این وجود، این سئوال مطرح است که چرا حملات هوایی پاکستان به ولایت پکتیکا صورت گرفت؟ برای پاسخ به این سئوال باید دو فرضیه را مطرح کرد. فرضیه نخست آن است که بین دولت سیاسی پاکستان به رهبری شهباز شریف و ارتش پاکستان به فرماندهی ژنرال عاصم منیر در قبال افغانستتان اختلاف نظر وجود دارد و ارتش پاکستان با انجام این حملات هوایی به افغانستان که خشم رهبران طالبان را برانگیخته است، قصد سنگ اندازی در عادی شدن روابط دولت شریف با حکومت طالبان را دارد. فرضیه دوم آن است که دولت شریف برای عادی سازی روابط با مقامات راولپندی هماهنگ است. ذیل این هماهنگی، دولت شریف وظیفه پیشنهاد شاخه زیتون به سمت افغانستان را بر عهده دارد و در عین زمان، ارتش این کشور با بمباران محل اسکان اعضای تیتیپی، قصد نمایش دادن ابزارهای فشار را دارد.
از بین دو فرضیه مطرح شده، به نظر می‌رسد فرضیه دوم محتمل‌تر باشد. بسیار بعید است که دولت شهباز شریف که با توافق ارتش به قدرت رسید، اکنون سیاستی خلاف خواسته ژنرال عاصم منیر را در قبال افغانستان در پیش گیرد. همگان می‌دانند که در پاکستان، پرونده افغانستان در اختیار نهادهای نظامی – امنیتی است و دولت سیاسی پاکستان فقط مجری سیاست‌ها است. بر این اساس، می‌توان عنوان کرد که حملات هوایی پاکستان علیه مواضع تیتیپی در خاک افغانستان، حساب شده و هدفمند بوده است.
ارتش پاکستان با حملات خود به نقاطی در خاک افغانستان پیام‌هایی به کابل داده است؛ نخست این که در کنار مذاکره، گزینه‌های دیگر نیز روی میز قرار دارد. دوم، با اشراف اطلاعاتی خود خواستار برچیده شدن و یا انتقال کلیه اعضای تیتیپی از نقاط حساس شده است.
همچنین حمله به کارمندان کنسولگری هند در ولایت ننگرهار هم احتمالا در همین پازل قابل بررسی است. روز سه‌شنبه کارمندان محلی کنسولگری هند در ولایت ننگرهار هدف حمله قرار گرفتند که بر اساس گزارش‌ها یک کارمند محلی جان خود را از دست داده است.
در مجموع، اقدامات اخیر اسلام‌آباد در قبال افغانستان و حکومت طالبان را این گونه می‌توان ارزیابی کرد که دولت شهباز شریف وظیفه پیشنهاد شاخه زیتون را به سوی حکومت طالبان بر عهده دارد تا روابط دو کشور را از حالت تشنج خارج کند. در عین حال ارتش این کشور، با اقداماتی که در ننگرهار و پکتیکا انجام داد، خط قرمزهای خود را که شامل محدود شدن فعالیت هند در افغانستان و پایان دادن به فعالیت تیتیپی در افغانستان می‌باشد را به کابل متذکر شده است.
