بررسی تحولات افغانستان
دوشنبه؛ نخستین روز عید فطر در غرب کابل
ساکنان غرب کابل و در مجموع شیعیان افغانستان، روز دوشنبه را به عنوان نخستین روز عید سعید فطر تجلیل کردند. حکومت طالبان بر اساس اعلام دادگاه عالی، روز یکشنبه را به عنوان نخستین روز عید فطر اعلام کرد و شیعیان افغانستان با یک روز تاخیر عید فطر را آغاز کردند.
اختلاف در رؤیت هلال ماه شوال و تعیین عید فطر، مسئله‌ای علمی و تخصصی است که اصولا پیروان مذاهب علی‌القاعده باید در آن از آزادی کامل برخوردار باشند در غیر این صورت، مطابق با قواعد فقهی مذاهب اسلامی، ممکن است به‌عمد یا از روی اجبار مرتکب فعل حرام شوند. چرا که گرفتن روزه در روز عید فطر و یا افطار روزه در آخر ماه رمضان، از لحاظ فقهی حرام واز شرعی ندارد.
حکومت افغانستان برای تشخیص ایام مناسبت‌ها و مناسک مذهبی مانند رویت هلال ماه، کمیتۀ رؤیت هلال تعیین کرده است اما هیچ یک از علمای شیعه در این کمیته حضور ندارد. با این وجود، شورای علمای شیعه افغانستان با در پیش گرفتن مدارای مذهبی و اولویت اتحاد اسلامی در افغانستان، تلاش دارد تا از طریق گفتگوی علمی و رویکرد منطقی با حکومت طالبان، این نوع اختلافات رایج فقهی- مذهبی را حل و فصل کند.
هماهنگی حکومت طالبان با مردم در غرب کابل
توافق نشست مشترک کمیسیون عالی شیعیان، شورای علمای شیعه و نمایندگان حکومت طالبان بر این شد که در عید فطر ملاحظات شیعیان لحاظ گردد. بر اساس این تصمیم، در روز دوشنبه به عنوان نخستین روز عید سعید فطر شیعیان، هماهنگی‌های مناسبی از جانب حکومت طالبان در غرب کابل و دیگر مناطق شیعه‌نشین شهر کابل روی دست گرفته شد که منجر به خلق تصویر زیبایی از مدارای اجتماعی- مذهبی و همدلی بر اساس اخوت اسلامی در غرب کابل به وجود آمد.
با این وجود، گزارش‌هایی از ناهماهنگی و عدم مدارای مذهبی توسط مأموران محلی حکومت طالبان با شیعیان در برخی ولایات از جمله در بلخ، غزنی، دایکندی و غور گزارش شد.
تأمین امنیت غرب کابل
در حالی که در دولت پیشین افغانستان و سال اول حکومت جدید طالبان، برگزاری مراسم و مناسک مذهبی و تجمع شیعیان در دشت برچی، با خطر امنیتی و حتی فاجعۀ انسانی مواجه بود، اما در ایام عید فطر امسال هیچ حادثه امنیتی رخ نداد و حتی شهروندان احساس تهدید نمی‌کردند.
حکومت طالبان با پیش‌بینی برگزاری روز عید فطر به صورت همزمان در روز یک شنبه تدابیر امنیتی خاصی را اتخاذ نموده بود اما با اختلافی شدن روز عید، مقامات امنیتی، تدابیر ویژه را برای روز دوشنبه در غرب کابل تمدید کردند. رضایت عمومی از تأمین امنیت و برخورد توام با احترام نیروهای امنیتی در با شیعیان ساکن غرب کابل، کاملا قابل درک و غیر قابل کتمان بود.
استقبال مردم از روزهای عید فطر
در فرهنگ مردم افغانستان، استقبال ویژه از عید فطر، ریشه در سنت‌های دیرینه دارد و تجلیل از عید فطر، امسال شکوه بیشتری داشت. عدم تجلیل از عید نوروز به دلیل مصادف شدن آن با شب‌های قدر و شهادت حضرت علی (ع)، در برگزاری با شکوه عید فطر، اثرگذار بود. همزمانی بهار و عید فطر نیز حال و هوای خاصی را در غرب کابل پدید آورده بود.
حجم ترافیک و ازدحام جمعیت
غرب کابل، از تسهیلات شهری، تأسیسات زیربنایی شهری و خدمات عمومی شهری نسبتا محروم است. تمام مناطق وسیع دشت برچی در غرب کابل با جمعیت مزدحم چند میلیونی، تنها دارای یک جادۀ اصلی است که شریان‌های کوچک فرعی آن به کوچه‌های بسیار تنگ و باریک، مزدحم و غیر استندارد در عمق کوهپایه‌های حاشیه‌های غرب کابل منتهی می‌شود.
در روزهای عید، غرب کابل در ازدحام سنگین ترافیک و مردم حبس می‌شود. حتی در روزهای عادی، پیاده‌روهای غرب کابل در دشت برچی، عصرها به‌گونه‌ای از جمعیت مملو می‌شود که گاهی قدم برداشتن با مشکل مواجه می‌شود.
با تلاش حکومت طالبان، در دو سال اخیر، جاده‌های اصلی جدیدی در دشت برچی احداث شده است که با تکمیل شدن آنها چهرۀ غرب کابل عوض و گره ترافیکی باز خواهد شد. با وجود تلاش‌های ادارۀ ترافیک کابل، حجم ترافیک در غرب کابل امسال بیش از اندازه سنگین بود ولی مساعد بودن آب و هوا، باعث شد که مردم پیاده‌روی را بر استفاده از ماشین ترجیح دهند.
سیزده بدر و تفریح در طبیعت
روز چهارشنبه روز سوم عید در غرب کابل با سیزده بدر مصادف شد. در روز سیزده بدر، مرسوم است که ساکنان دشت برچی، کوله‌بار را برداشته و با پای پیاده به تپه‌های اطراف شهر کابل رهسپار می‌شوند.
هر چند حکومت طالبان با نوروز و سیزده بدر، میانه خوبی ندارد ولی مردم بدون نام گرفتن از سیزده بدر، در این روز به تپه‌های اطرف شهر و تفریحگاه‌های کابل می‌روند.
تقارن عید و سیزده بدر و هوای مناسب بهاری، فرصتی برای مردم کابل پدید آورد تا در این روز، زنگار روزگار از دل بشویند و دمی در کنار خانواده به خوشی سپری کنند. به این باور و سخن قدیمی کابلیان که تا بهار دیگر هر چه نصیب آید!
در مجموع، عید فطر 1404 برای مردم افغانستان و ساکنان شیعه‌نشین غرب کابل روزهای امن و آرامی بود. به لطف زحمات نیروهای امنیتی، هیچ حادثه در این ایام رخ نداد و همزمانی عید فطر با بهار طبیعت، روزهای خوشی را برای ساکنان غرب کابل رقم زد.
