بررسی تحولات افغانستان
شهر کابل از لحاظ آب و هوا و جغرافیایی، نزد شاهان گذشته موقعیت بسزایی داشته است. دلیل انتخاب این منطقه به عنوان پایتخت سلطنتی نیز به آب و هوا و مختصات جغرافیایی این شهر بر میگردد. تا دهه هفتاد شمسی این شهر به لحاظ زیبایی بصری، چهره زیبا و دلپسندی داشت اما در خلال جنگهای داخلی، پایتخت و به ویژه غرب آن به ویرانه تبدیل شد. در طول دو دهه اخیر، ساخت و سازها بر روی این ویرانهها بدون رعایت استانداردهای مهندسی صورت گرفت و به این ترتیب، در حومههای شهر زاغهنشینهای زیادی رشد کرد.
در طول دو دهه عمر سیاسی دولت پیشین افغانستان، اقدام اساسی برای بهبود نظم و مدیریت شهر کابل صورت نگرفت و یا طرحها به دلیل نفوذ افراد زورمند که منافع آنان در گروه وضع موجود بود، طرحهای عمرانی و زیباسازی شهری عملی نشدند. دولت پیشین افغانستان با وجود صرف هزینههای هنگفت برای نظم و ارائه خدمات شهری در پایتخت، کارنامۀ موفقی از خود به جا نگذاشت.
به عنوان نمونه وزارت ترانسپورت دولت پیشین افغانستان در تمام جادههای شهر کابل، ایستگاههای اتوبوس و بلیط فروشی احداث کرد و برای اجرای این پروژه میلیونها دلار به مصرف رساند اما پس از پایان پروژه، نهادهای ناظر بینالمللی گزارش دادند که این طرح در حالی اجرا شده است که شهرداری پایتخت نه تنها اتوبوس کافی بلکه هیچ طرح و هزینهای برای تهیۀ ناوگان اتوبوسرانی ندارد. در نتیجۀ این عمل مافیایی، تمام تجهیزات نصب شده، در فرایند زمان از بین رفتند و تبدیل به آهن پاره شدند.
برعکس، با تمام انتقاداتی که به حکومتداری طالبان وارد است اما مشاهدات میدانی نشان میدهند که کار و تلاش حکومت طالبان در راستای نظم و مدیریت شهری و ارائه خدمات عمومی، نسبت به دولت پیشین نه تنها رضایت شهروندان کابل را به همراه داشته بلکه چهره پایتخت را نیز تغییر داده است. نکتۀ حائز اهمیت دیگر این است که برخلاف تعصبات آشکار دولت پیشین افغانستان، حکومت طالبان در خصوص نظم و مدیریت شهری در غرب کابل و مناطق شیعه نشین، توجه و تلاش خاصی کرده است.
خیابان/سرکسازی در غرب کابل
در سال گذشته دست کم سه خیابان که نقش مهمی را در کاهش حجم ترافیک و ایجاد سهولت برای تردد در منطقه غرب کابل دارند، توسط حکومت طالبان احداث شد. در این طرح بهسازی شهری، یک خیابان از منطقه «نقاش» در دشت برچی به طرف منطقه «کمپنی» پس از استملاک منازل مسکونی، احداث و تکمیل شد. علاوه بر این، خیابان دارالامان به سوی شهرک «امید سبز» در غرب کابل، در دو باند با پیاده روهای سنگ فرش، احداث و بهره برداری شد. در منتهیالیه شهرک «امید سبز» و از دامنه تپه «شهدای روشنایی»، خیابان «جبار خان» به سوی خیابان اصلی دشت برچی احداث شد.
در ادامه این طرحها، امسال نیز کار احداث و تکمیل سه خیابان دیگر در غرب کابل روی دست گرفته شده که در حال تکمیل شدن است. مطابق این طرحها، خیابان «امید سبز- قلعه قاضی- قلعه نو» از ادامه خیابان شهرک امید سبز در دو باند و نیز مسیر پیاده رو برای عابرین، در حال احداث است. با تکمیل این مسیر، جادۀ کمربندی/حلقوی شهر کابل با هدف اتصال مناطق مختلف به یکدیگر و کاهش حجم ترافیک درون شهری تکمیل میشود. این طرح، نیم قرن قبل در زمان ریاست جمهوری داودخان برنامه ریزی شده بود که در دولت پیشین، بخشهایی از آن اجرا شد اما این طرح در مناطق شیعه نشین غرب کابل متوقف شد.
حکومت طالبان همچنین یک خیابان را با دو باند از ادامه خیابان «پل سرخ» از کنار رودخانه کابل به سمت خیابان برچی در غرب کابل احداث کرده است که در حال تکمیل است. این خیابان در کاهش حجم ترافیک در منطقه پل سوخته بسیار موثر بوده است. شهرداری کابل برای اتصال این دو خیابان، تندیس شهید عبدالعلی مزاری رهبر پیشین حزب وحدت را که در مسیر این طرح بود، تخریب کرد.
همچنین شهرداری، برای کاهش حجم ترافیک در غرب کابل، از منطقه کوته سنگی تا میدان دهمزنگ این خیابان را تعریض می کند. این تلاشهای حکومت طالبان، نه تنها چهرۀ منطقه شیعه نشین پایتخت را تغییر داده است بلکه باعث آسایش شهروندان و افزایش بهای املاک در این منطقه شده است.
زیباسازی شهر کابل
شهرداری پایتخت برای زیباسازی شهری علاوه بر جمعآوری معتادین از سطح شهر و زیر پلها، در نظافت و جمعآوری زبالهها از سطح شهر در برقراری نظم شهری، اقدامات شایستهای داشته است.
در حالی که در دولت پیشین، نصف جادههای شهری توسط دست فروشان اشغال و باعث ترافیک شهری شده بود، حکومت سرپرست جسورانه به مدیریت و ساماندهی دستفروشان پرداخته است. شهرداری برای فعالیت دست فروشان و بازار میوه و تره بار در مناطق مختلف شهری، محلهای معینی را مشخص کرده است که در اصلاح چهره شهر و جلوگیری از ازدحام نقش موثری داشته است.
معمولا این نوع تلاشها در مدیرت و نظم شهری در دیگر کشورها یک نیاز اساسی و اولیه است و برای شهروندان آن کشورها امری عادی است اما در کابل این نوع اقدامات به این دلیل چشمگیر است که دولت پیشین افغانستان در این زمینه کارنامۀ ناکامی داشت و برعکس حکومت طالبان به رغم فقدان تجربه، تلاشهای موفق از خود نشان داده است.
برای کسانی که پس از 3 سال وارد کابل میشوند، این تغییر از جاده فرودگاه تا منتهی الیه غرب کابل کاملا چشمگیر است.
