بررسی تحولات افغانستان
نتایج نخستین آزمون سراسری کنکور افغانستان تحت حاکمیت طالبان، روز چهاردهم آبان‌ماه اعلام شد. در آزمون کنکور امسال بیش از 106 هزار دانش آموز دختر و پسر شرکت کرده بودند که از این میان، حدود 86 هزار دانشجو در رشته‌های مختلف پذیرفته شده‌اند. لازم به ذکر است که در پی تحولات سیاسی افغانستان (سقوط جمهوریت و تسلط طالبان بر افغانستان) آزمون کنکور با شش ماه تأخیر، سیزدهم مهرماه برگزار شد.
هر چند که برای ارزیابی عملکرد طالبان در زمینه برگزاری آزمان کنکور زود است اما به دلایلی برگزاری و اعلام نتایج کنکور برای حاکمیت طالبان یک دستاورد است. یکی از نکاتی که در نتایج کنکور امسال افغانستان مورد توجه قرار گرفته است، میزان حضور و پذیرش دانشجویان از ولایت‌های جنوبی افغانستان است که با قرار گرفتن ولایت قندهار برای اولین بار در صدر جدول، یکی از آرزوهای دیرین مردم جنوب افغانستان به تحقق پیوست. در بیست سال گذشته به دلیل جنگ و خشونت‌های متعدد از جمله سوزاندن مدارس، میزان حضور دانشجویان به خصوص دانشجویان دختر از ولایت قندهار بسیار اندک بود.
در سال‌های پیش، میزان مشارکت و پذیرفته شدن اندک دانش‌آموزان از جنوب افغانستان به ویژه قندهار و در عین حال، درصد بالای مشارکت و قبول از ولایت‌هایی مانند دایکندی و بامیان سبب شدند که دو حرکت یکی اجتماعی و دیگری حکومتی شکل بگیرد. حرکت اجتماعی این بود که فرهنگیان و دانشجویان افغانستان کمپینی را برای تشویق جوانان جنوب افغانستان به فراگیری علوم و دانش آغاز کردند و در صدر قرار گرفتن ولایت قندهار در آزمون کنکور را آرزوی تمام مردم افغانستان مطرح کردند. این حرکت اجتماعی و فرهنگی در نوع خود یک اقدام شایسته بود که موجب تقویت همدلی در میان اقوام و مناطق مختلف افغانستان گردید.
اما واکنش حکومت سابق به این رویداد، اتخاذ یک سیاست غیر فنی با پیامد بسیار منفی بود که در نتیجه آن، امتحان کنکور در افغانستان بر اساس مناطق سهمیه‌بندی شد. با تطبیق قانون سهمیه‌بندی کنکور، یک دانشجو از ولایت محرومی مانند دایکندی با تلاش زیاد و کسب بالاترین نمره در رشته پزشکی در دانشگاه کابل قبول می‌شد در حالی که یک دانشجوی دیگر از ولایت قندهار با کسب نصف آن نمره، فقط به دلیل استفاده از سهمیه‌بندی مناطق، در همان رشته در دانشگاه کابل پذیرفته می‌شد.
مشخص نیست که آیا حکومت طالبان در آزمون امسال همان قانون غیر عادلانه سهمیه‌بندی مناطق را اجرایی ساخته است یا به دلیل تضاد آن با عدالت اسلامی این قانون را از دستور کار خارج کرده است.
به هر ترتیب، در صدر قرار گرفتن ولایت قندهار پس از سال‌ها برای مردم افغانستان و اهالی مناطق جنوب افغانستان یادآور انگیزه، فرصت و امید برای فراگیری و نهادینه شدن دانش در سراسر افغانستان و روزنه‌ای برای تحقق یک آینده امید بخش، برای افغانستان می‌باشد.
برخلاف سالیان متمادی که دختران در صدر جدول پذیرفته شدگان کنکور قرار داشتند، امسال برای اولین بار هیچ دختری در لیست ده نفر برتر کنکور سراسری افغانستان قرار ندارد. با گذشت زمان مشخص خواهد شد که این امر به دلیل یک رقابت سالم بوده یا ناشی از نوعی مهندسی و دستکاری نتایج بوده است. در صورت مهندسی و دستکاری نتایج، این امر بر رشد جوانه‌های امید در دل دختران دانش آموز افغانستان تأثیر منفی خواهد گذاشت.
با برگزاری و اعلام نتایج کنکور سراسری پس از شش ماه تعویق توسط دولت طالبان، اکنون روزنه امیدی در دل مردم افغانستان به وجود آمده است که ممکن است رهبران طالبان با بازگشایی مدارس دخترانه کلاس ششم به بالا موافقت کنند. بدیهی است که این هر سال تاخیر در بازگشایی مدارس دخترانه، ضررهای جدی را بر نسل جدید و آینده‌ساز افغانستان وارد می‌کند که به سادگی قابل جبران نیست.
