بررسی تحولات افغانستان
الگوی روابط خارجی انگلیس در قبال افغانستان
در علم سیاست قاعده کلی این است که سیاست خارجی هر کشوری تابع منافع آن کشور است. ذیل این قاعده کلی، هر کشوری برای حفظ منافع، غالبا الگوی خاصی اتخاذ می‌کند. سیاست خارجی انگلیس پس از جنگ جهانی دوم در قبال افغانستان از الگوی ثابتی پیروی کرده است. لندن در این زمینه، در سطح منطقه‌ای همواره با پاکستان و در سطح بین‌المللی همواره با آمریکا هماهنگ بوده است.
بررسی سیاست خارجی انگلیس نشان می‌دهد که این کشور پس از شکل‌گیری جنبش طالبان و تحولات پس از آن به خصوص طی دو دهه حضور غرب در افغانستان، همواره در همسویی با پاکستان و آمریکا عمل کرده است. این نوع همسویی انگلیس با پاکستان و آمریکا، سبب شده است که لندن ابتکار عمل در زمینه افغانستان نداشته باشد. در حال حاضر نیز انگلیس در قبال تحولات افغانستان فاقد ابتکار عمل است و شاید به همین دلیل است که به عنوان یک بازیگر مستقل و بزرگ محسوب نمی‌شود.
تحولات افغانستان به عنوان یکی از کانون‌های بحران در نظام بین‌الملل به گونه‌ای است که هر نوع کنش کشورها در قبال آن معنا و مفهوم دارد. به همین دلیل اقدام انگلیس درباره تعطیلی سفارت افغانستان در این کشور باید معناشناسی شود.
تعطیل شدن سفارت افغانستان در انگلیس
سفارت افغانستان در لندن پیشتر اعلام کرده بود که این سفارت بر اساس تصمیم کشور میزبان قرار است در آینده نزدیک تعطیل شود. سفیر و کارمندان این سفارت تاکنون با پرچم نظام پیشین افغانستان انجام وظیفه می‌کردند و مورد تأیید حکومت طالبان نبودند.
سرانجام سفارت افغانستان در انگلیس در ششم مهر / میزان به درخواست وزارت خارجه انگلیس تعطیل شد. دولت انگلیس اعلام کرد که این سفارت به دلیل برکناری و بی‌اعتباری کارمندان آن از سوی حکومت طالبان، تعطیل شده است. حکومت طالبان چندی قبل اعلام کرده بود که عملکرد و اسناد دیپلماتیک و کنسولی سفارت افغانستان در لندن دیگر مورد تأیید کابل نیست.
هدف انگلیس از تعطیلی سفارت افغانستان
تعطیلی سفارت یک کشور از سوی کشور میزبان، از لحاظ دیپلماتیک حرکتی معنادار به حساب می‌آید. به نظر می‌رسد که دولت انگلیس در تلاش برای گام برداشتن به سوی تعامل با حکومت طالبان است.
فرضیه محتمل آن است که انگلیس پس از تعطیلی سفارت افغانستان در لندن، به زودی آن را به عنوان مرکز فعالیت‌های کنسولی در اختیار حکومت طالبان قرار خواهد داد. این الگو در بسیاری از کشورهای منطقه و فرامنطقه تاکنون تجربه شده است.
به احتمال زیاد، انگلیس در تلاش است با حکومت طالبان به عنوان حکومت دوفاکتو وارد تعامل شود.
چرایی عدم روابط رسمی بین انگلیس و افغانستان
آیا انگلیس در روابط با کابل وارد سطح رسمی و دیپلماتیک خواهد شد؟ بررسی تحولات افغانستان و نظام بین‌الملل نشان می‌دهد که دولت انگلیس به تنهایی اقداام به شناسایی رسمی حکومت طالبان نخواهد کرد. شرایط و رویکرد حکومت طالبان به گونه‌ای است که کشورهای منطقه و فرامنطقه به تنهایی اقدام به شناسایی رسمی حکومت طالبان نخواهند کرد. دولت انگلیس نیز خارج از این سیاست عمل نخواهد کرد.
دورنمای روابط خارجی انگلیس و حکومت طالبان
پیش‌بینی می‌شود انگلیس بازی دوگانه را با حکومت طالبان ادامه دهد. لندن از یک سو از مخالفان حکومت طالبان حمایت نخواهد کرد اما در عین حال طبق استراتژی دیرینه خود، در کانال جنگ روانی، به میزبانی و حمایت از بنگاه‌های خبری مانند بی بی سی و افغانستان اینترنشنال ادامه خواهد داد.
این نوع سیاست انگلیس، گویای همسویی سیاست خارجی آمریکا و انگلیس در زمینه افغانستان است. به این ترتیب افغانستان دیگر برای انگلیس و آمریکا ارزش مستقل ندارد بلکه اهمیت آن در بازی ژئوپلیتیکی و در رقابت با قدرت‌های رقیب است.
در حال حاضر که میدان رقابت بین قدرت‌های رقیب در اوکراین و خاورمیانه گرم است، انگلیس و آمریکا به عنوان دو متحد سیاسی، در حمایت از حکومت طالبان هزینه‌های کلان را متقبل نخواهند شد. به احتمال زیاد این دو متحد سیاسی تا آن حد وارد تعامل با حکومت طالبان خواهند شد تا حکومت طالبان را از اتحاد سیاسی با کشورهای رقیب خود باز دارند.
در چنین وضعیتی منافع استراتژیک افغانستان اقتضا می‌کند که حکومت طالبان برای تأمین ثبات سیاسی و توسعه پایدار افغانستان، سیاست خارجی خود را در روابط با منطقه و نظام بین‌الملل به صورت واقعبینانه و بر اساس تجربه‌های تلخ اما ارزشمند گذشته تنظیم و عملیاتی سازد.
