بررسی تحولات افغانستان
شبکه تی‌جی1 ایتالیا در یک گزارش مستند و تحقیقی خود با ارائه سند مکتوب، ظاهرا بخشی از معامله سیاسی در خصوص سقوط نظام جمهوریت را در افغانستان افشا کرده است.
در این سند مکتوب ادعا شده است که دولت قطر بعنوان میزبان گفتگوهای صلح آمریکا با طالبان، در سال 2021، مبالغ هنگفتی را به اشرف غنی رئیس جمهور فراری افغانستان و عطا محمد نور و عبدالرشید دوستم از رهبران سیاسی و نظامی مطرح شمال افغانستان پرداخته است تا دست از مقاومت مسلحانه علیه طالبان بردارند و زمینه «ایجاد یک دولت جدید» را با روی کار آمدن دوباره طالبان فراهم سازند.
اسناد ارائه شده در این گزارش تحقیقی نشان می‌دهد که این مبالغ هنگفت دقیقا در روزهای آغاز پیروزی طالبان و سقوط مراکز استراتژیک نظامی افغانستان به دست طالبان، توسط دولت قطر به اشرف غنی، عبدالرشید دوستم و عطامحمد نور تحویل داده شده است. به رؤیت این سند، مبلغ یکصد و ده میلیون دلار به اشرف غنی، پنجاه میلیون و نهصد هزار دلار به عبدالرشید دوستم و شصت میلیون و نهصد هزار دلار به عطامحمد نور پرداخت شده است.
با فرض صحت این گزارش مستند و فرض اخذ رشوه، به اشرف غنی آسیبی نمی رسد زیرا او دیگر چیزی برای باختن در افغانستان ندارد. این مسئله بنا به دو دلیل ذیل، اعتبار سیاسی عطامحمد نور و عبدالرشید دوستم را به عنوان دو رهبر سیاسی عضو شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان به نابودی می کشاند و علاوه بر آن، حیثیت این شورا را نیز با تنزل روبرو می‌سازد.
نخست این که، بر اساس تئوری‌های سیاسی، قلمرو نفوذ و سیطره رهبران سیاسی برخلاف فرماندهان نظامی، جغرافیا و محیط نیست که با حملات پارتیزانی به زودی دوباره تسخیر شود، بلکه یک سیاستمدار با فتح فضای روانی در افکار عمومی جامعه، قلمرو نفوذ و اقتدار خود را گسترش می‌دهد و برعکس، تنزّل جایگاه آنان در افکار عمومی، منزلت سیاسی آنان را نیز با سقوط مواجه می‌سازد. طرح مسائل و افشاگری‌های این چنینی، از آن‌جا ویرانگر است که به سرعت افکار عمومی را در می‌نوردد و بازسازی دوباره افکار عمومی هم کاری آسان و ساده‌ای نیست.
با فرض صحت این گزارش مستند، در فرضیه معامله نظام جمهوریت و خون هزاران سرباز و مردم بیگناه افغانستان توسط آمریکا، دوستم و عطا محمد نور نیز بعنوان شریک جرم، در نزد افکار عمومی و وجدان جمعی افغانستان به عنوان خائنان ملی ثبت تاریخ می شوند.
دوم این که، آگاهان مسایل ژئوپلیتیک افغانستان به نیکی واقف‌اند که بدون همکاری رهبران سیاسی و نظامی شمال بخصوص بدون همکاری نظامی عطامحمد نور و مارشال دوستم با سربازان آمریکایی در سال 2001، سقوط نظام طالبان در مبارزه چریکی و زمینی غیر ممکن بود و با همین تجربه استراتژیک، طالبان و حامیان آنان متوجه بودند که بدون سقوط و زمینگیر ساختن منطقه شمال افغانستان، پیروزی دوباره طالبان در سال 2021، امر غیر ممکن است، با این رویکرد، فرضیه معامله مالی و سیاسی ادعا شده در این گزارش مستند، با واقعیت نزدیک تر می‌شود.
رسانه در قدرت نرم سیاسی، بزرگترین و کشنده‌ترین قدرت را دارد و تا زمانی که اثر آن خنثی شود، به سرعت پیکره سیاسی را مصدوم و گاهی از کار می‌اندازد. انتشار این گزارش مستند مبنی بر اخذ رشوه از سوی عطامحمد نور و عبدالرشید دوستم در معامله بر سر نظام سیاسی افغانستان، این سؤال اساسی را دوباره در اذهان مردم افغانستان پدید آورده است که چرا با رفتن عطا محمد نور و عبدالرشید دوستم به شمال افغانستان و در دست گرفتن رهبری جبهه شمال در جنگ با طالبان، مزارشریف بعنوان دژ قدرتمند نظامی شمال، بدون درگیری طی 24 ساعت به تصرف طالبان در آمد؟ پاسخ این سؤال در این حادثه متحیر کننده تاهنوز برای مردم افغانستان روشن نیست ولی انتشار این گزارش، شائبه‌های زیادی را در پدید آورده است که پیامدهای آن برای این دو رهبر سیاسی هزینه‌های زیادی را به همراه خواهد داشت.
بر فرض عدم صحت گزارش مستند شبکه تی‌جی1 ایتالیا مبنی بر اخذ رشوه از سوی عبدالرشید دوستم و عطامحمد نور، افکار عمومی با سئوال اساسی دیگری رو برو است که اگر این دو رهبر سیاسی در زمانی که دسترسی به تجهیزات نظامی دولت افغانستان و بسیج عمومی را در جبهه شمال برای جلوگیری از پیروزی طالبان داشتند ولی عملا هیچ مقاومتی نکردند، چطور امکان دارد که در شرایط متفاوت کنونی، مقاومت ملی جدیدی را در افغانستان از نو خلق کنند؟ در حال حاضر باید گفت که تنها «شرایط و زمان» پاسخ‌های روشن را به این موارد خواهد داد.
