نگاهی به سالنامه جدید افغانستان
بررسی حذف و اضافه مناسبت‌ها توسط حکومت طالبان
حکومت سرپرست طالبان، تقویم جدیدی را به تصویب رسانده است که در آن برخی مناسبت‌های تاریخی حذف شده و برخی اضافه شده‌اند. تعطیلی‌ها به 5 روز کاهش یافته‌اند و دهم محرم‌الحرام «روز عاشورا» که در نیم‌قرن حاکمیت جریان‌های راست و چپ افغانستان تعطیل رسمی بود، روز کاری اعلام شده است. این یادداشت نگاه گذرا به این تقویم دارد.
مناسبت‌هایی که به تقویم اضافه شده‌اند
در تقویم هجری قمری که از سوی کابینه طالبان تأیید شده است، 15 مورد مناسبت‌ها، مرتبط با «امارت اسلامی افغانستان» است. 16 فروردین/حمل 1375 بیعت 1500 تن از علما با ملا محمد عمر و انتخاب او به عنوان «امیرالمومنین»؛ 3 اردبیهشت/ثور 1392روز وفات ملا محمد عمر؛ اول خرداد/جوزا 1375 جان‌باختن ملا اختر محمد منصور؛ 5 خرداد/جوزا 1392 گزینش هبت‌الله آخندزاده به عنوان رهبر جدید طالبان؛ 11 تیر/سرطان 1400 خروج نیروهای آمریکایی از پایگاه هوایی بگرام؛ 8 مرداد/اسد، گرامیداشت شهدای جهاد افغانستان علیه اشغال شوروی و آمریکا؛ 24 مرداد/اسد 1400 سقوط کابل به دست طالبان؛ 9 شهریور/سنبله روز اخراج آخرین سرباز آمریکایی از افغانستان؛ 30 شهریور/سنبله 1380 روز صدور اعلامیه جهاد علیه آمریکا و متحدان آن؛ 6 مهر/میزان 1375 سقوط کابل به دست طالبان (بار نخست)؛ 15 مهر/میزان 1380 حمله آمریکا به افغانستان؛ 5 آذر/قوس 1380 جان باختن صدها تن از نظامیان طالبان در قلعه جنگی مزارشریف؛ 10 اسفند/حوت 1398 روز امضای توافق نامه دوحه؛ 14 اسفند/حوت 1398 روز جان باختن ملا عبیدالله آخند.
مناسبت‌هایی که از تقویم حذف شده‌اند
روز بین‌المللی زن؛ روز جهانی صلح؛ روز زبان ازبکی؛ روز جهانی ملل متحد؛ روز جان باختن سید مصطفی کاظمی و پنج عضو دیگر پارلمان در بغلان؛ روز همبستگی با برادران بلوچ و پشتون؛ سالروز جان باختن برهان‌الدین ربانی، احمدشاه مسعود، عبدالعلی مزاری و عبدالحق؛ روز بین المللی رفع خشونت علیه زن؛ روز جهانی سینما؛ هفته تجلیل از قانون اساسی؛ و روز حمایت از نیروهای دفاعی و امنیتی از تقویم اعلام شده توسط حکومت طالبان حذف شده‌اند.
مناسبت‌هایی که تغییر نکرده‌اند
در تقویم تصویب شده کابینه سرپرست طالبان، برخی مناسبت‌ها که در نظام جمهوریت و قبل از آن نیز وجود داشت، همچنان حفظ شده‌اند: 5 اردبیهشت/ثور روز جهانی مطبوعات؛ 7 اردبیهشت/ثور 1357 کودتای حزب دمکراتیک خلق؛ 28 مرداد/اسد، روز استرداد استقلال (تعطیلی)؛ 8 سپتامبر روز جهانی سواد؛ 5 اکتبر روز جهانی معلم؛ 12 ربیع الاول میلادالنبی (ص)؛ 6 دی/جدی 1358 تجاوز شوروی به افغانستان؛ 26 بهمن/دلو روز شکست و خروج شوروی وقت از افغانستان؛ 20 اسفند/حوت روز حفاظت از میراث فرهنگی؛ 24 اسفند/حوت 1357 قیام مردم هرات علیه رژیم کمونیستی وقت؛ 27 اسفند/حوت روز خبرنگار و…
در تقویم طالبان، برخی مناسبت‌های دیگر نیز اندکی تأخیر داشته و برخی دیگر اصلاح شده‌اند. مثلا در تقویم‌های گذشته افغانستان 2 فروردین/حمل روز دهقان بود که در تقویم طالبان به 6 فروردین/حمل تغییر داده شده است. همچنین «روز همبستگی برادران بلوچ و پشتون» به «روز ملی همبستگی اقوام باهم برادر و برابر افغانستان» تغییر کرده است.
نکته پایانی
از آنجا که تقویم‌های دولتی معمولاً نگاه ارزشی نظام‌ها و رژیم‌ها را به رویدادهای تاریخی، ملی و سیاسی نشان می‌دهد؛ طالبان تلاش کرده‌اند تا با تنظیم تقویم جدیدی، نگاه خود را به ارزش‌های تاریخی، ملی و بین‌المللی برای مخاطبان روشن سازند. حذف و اضافه مناسبت‌هایی مانند روز جهانی زن و سالروز وفات ملا محمد عمر متاثر دیدگاه سیاسی و فرهنگی طالبان است که قرار است.
هر چند که رهبر طالبان اخیراً طی فرمانی، تقویم هجری شمسی را به هجری قمری تغییر داد؛ اما در تقویم منتشر شده، مناسبت‌ها از اول فروردین‌ماه یعنی بر اساس تقویم شمسی محاسبه شده‌اند.
بهتر بود که حکومت طالبان اجازه می‌داد این امر توسط حکومتی غیر از حکومت سرپرست انجام می‌شد مگر آن که حکومت سرپرست برخلاف عنوان آن، حاکمیتی ماندگار را در سر داشته باشد.
