بررسی تحولات افغانستان
وزارت خزانهداری آمریکا، میر رحمان رحمانی رئیس پیشین مجلس نمایندگان و پسر وی اجمل رحمانی، عضو پیشین مجلس نمایندگان افغانستان را در لیست تحریمهای آمریکا قرار داد. دولت آمریکا مدعی است که «بنیاد رحمانی» با ایجاد یک سازوکار پیچیده، میلیونها دلار را از قراردادهای تأمین سوخت برای نیروهای نظامی حکومت پیشین افغانستان و نیروهای آمریکایی در پایگاه نظامی بگرام، اختلاس کرده است. با ادعای این اتهام، وزارت خزانهداری آمریکا، ۴۱ نهاد تحت اداره «بنیاد رحمانی» از جمله بیست و یک شرکت در آلمان، هشت شرکت در قبرس، شش شرکت در امارات متحده عربی، دو شرکت در افغانستان، دو شرکت در اتریش، یک شرکت در هلند و یک شرکت در بلغارستان را تحریم کرده است. مطابق بیانیه وزارت خزانهداری آمریکا، دارایی این شرکتها در ایالات متحده مسدود میشود.
استقبال حکومت طالبان از اقدام آمریکا
به دلیل دست داشتن مقامات پیشین افغانستان در فساد مالی گسترده، انتقال و سرمایهگذاری این اموال در کشورهای غربی و یا ترکیه، اکثر مقامات سیاسی پیشین افغانستان جایگاه سیاسی خود را در میان مردم از دست دادهاند. از این رو، خبر تحریم آنان، مورد توجه افکار عمومی در افغانستان قرار میگیرد. بدیهی است که حکومت طالبان نیز از این نوع رویدادها، استقبال و بهرهبرداری سیاسی میکند. سئوالی مطرح میشود که چرا دولت آمریکا پس از چند سال سکوت، اکنون پروندههای فساد مقامات پیشین افغانستان را پیگیری و رسانهای میسازد؟
آمریکا و رویه سیاسی سازی پروندههای حقوقی
قواعد الزامآور حقوقی حکم میکند که بدون رعایت معیار و رویههای حقوق داخلی و بینالملل، نمیتوان به آسانی شخص و یا شخصیت حقوقی را مورد اتهام قرار داد. زیرا هر نوع اتهام باعث ایجاد ضرر و آسیب جدی و حتی غیر قابل جبران به طرفهای پرونده وارد میسازد. با همین رویه، متقابلا نمیتوان به آسانی متهم یک پرونده حقوقی را برائت داد. زیرا این اقدام نیز به اجرای عدالت حقوقی آسیب وارد میکند.
با این وجود، رویه دولت آمریکا نشان میدهد که این کشور بدون رعایت قواعد الزامآور حقوق داخلی یا بینالملل، به راحتی پروندههای حقوقی را وارد حوزه سیاسی میسازد و یا از پروندههای غیر سیاسی، در زمان مناسب استفاده سیاسی میکند. با توجه به این رویه، اقدام دولت آمریکا در زمینه تحریم رئیس پیشین مجلس نمایندگان افغانستان، ممکن است نوعی اقدام سیاسی باشد.
نشانههای از تعامل آمریکا با حکومت طالبان
از چند ماه بدین سو، تلاشهای دولت آمریکا برای تعامل با حکومت طالبان نسبتا محرز شده است. این تلاشها پس از برگزاری پنجمین نشست فرمت مسکو در مهر/میزان امسال، بیشتر قوت گرفت. احتمالا دولت آمریکا از نزدیکی حکومت طالبان با قدرتهای رقیب آمریکا در منطقه، احساس خطر کرده است. در راستای این راهبرد جدید آمریکا، تام وست نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان در سفر به پاکستان و قطر، به صراحت اعلام کرد که «آمریکا در صدد تعامل با حکومت طالبان است». آمریکا در حالی در صدد تعامل با حکومت طالبان است که تنش سیاسی بین پاکستان به عنوان متحد سیاسی آمریکا در منطقه، با حکومت طالبان اخیرا افزایش یافته است. از این رو، احتمال زیاد وجود دارد که آمریکا با استفاده از این تنش و یا به منظور مهار این تنش، حکومت طالبان را بیش از قبل ترغیب به تعامل کند.
در راستای تمایل واشنگتن برای تعامل با حکومت طالبان، احتمال میرود که دولت آمریکا، پرونده رئیس مجلس نمایندگان پیشین افغانستان را در چنین زمانی رسانهای کرده باشد. از یک زاویه دیگر این احتمال دارد که اقدام آمریکا در خصوص پرونده رئیس پیشین مجلس نمایندگان افغانستان، بعنوان نوعی ابزار فشار در قبال دیگر مقامات و رهبران پیشین افغانستان نیز به کار گرفته شود. با این استفاده ابزاری آمریکا از تحریم علیه میررحمان رحمانی، لازم است که مقامات و رهبران پیشین افغانستان، سیاست و راهبرد آمریکا را در قبال افغانستان، بطور جدی مورد تامل قرار دهند.