بررسی تحولات افغانستان
با فرا رسیدن محرم 1404، یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های مذهبی مسلمانان، به ویژه پیروان مکتب تشیع، بار دیگر فضای افغانستان در حال و هوای خاصی فرو رفته است. ماه محرم که یادآور قیام تاریخی حسین بن علی علیه‌السلام در صحنه کربلا در روز عاشورا است، همواره در این سرزمین با شور، شعور و جلوه‌های فرهنگی و دینی خاصی همراه بوده است.
در سال‌های گذشته، با وجود تهدیدهای امنیتی و حملات تروریستی علیه عزاداران حسینی، مراسم عزاداری ماه محرم با شور خاصی برگزار می‌شد. مساجد، تکیه‌خانه‌ها، بازارها و جاده‌ها سیاه‌پوش می‌شدند و دسته‌های سینه‌زنی و سقاخانه‌ها، نمادهایی از ارادت مردم به اهل بیت علیهم‌السلام را به نمایش می‌گذاشتند. این سنت دینی، همواره نمودی از هویت مذهبی، انسجام فرهنگی و پیوند اجتماعی در افغانستان بوده است.
امسال نیز، در محرم 1404، تکیه‌خانه‌ها و مساجد متعلق به جامعه شیعه در کابل و ولایات دیگر سیاه‌پوش شده و مراسم‌های عزاداری در نقاط مختلف آغاز شده‌اند. در نخستین روز محرم 1404، از جمله در زیارتگاه منتسب به حضرت ابوالفضل (واقع در نزدیکی محل استقرار ریاست‌الوزرا) و زیارتگاه سخی (در مجاورت دانشگاه کابل)، آمادگی‌های گسترده‌ای برای برگزاری مراسم تدارک دیده شده است. کمیسیون امنیتی شیعیان اعلام کرده است که دسته‌های عزاداری از حسینیه‌های مختلف طبق جدول مشخص‌شده، در این مکان‌ها حضور می‌یابند.
پنج‌شنبه گذشته، علمای شیعه افغانستان در نشستی با حضور امامان جمعه، خطبا و مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام بر اهمیت حفظ حرمت محرم، بیان فلسفه قیام عاشورا و انتقال فرهنگ حسینی به مردم تأکید کردند. آنان از سخنرانان خواستند از منابر محرم برای ترویج وحدت اسلامی، همزیستی مسالمت‌آمیز و جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده تبلیغاتی بهره بگیرند.
پیش از آغاز ماه محرم 1404، تکیه‌خانه عمومی چنداول (معروف به تکیه‌خانه آقای حجت)، از قدیمی‌ترین مراکز مذهبی شیعیان کابل سیاه‌پوش شده و مراسم‌های آن با سخنرانی آیت‌الله سید محسن حجت آغاز گردیده است. دیگر مراکز بزرگ عزاداری در کابل، همچون فاطمیه قلعه فتح‌الله، زیارتگاه و مسجد شهید سید اسماعیل بلخی در ناحیه پنجم، مسجد الزهرا (تحت سرپرستی آیت‌الله صالحی) در ناحیه ششم، مسجد مالک اشتر (با حضور حجت‌الاسلام حسینداد شریفی) و تکیه‌خانه امام زمان (عح) (تحت سرپرستی حجت الاسلام محمد حسن صالحی) در ناحیه سیزدهم، مسجد خاتم‌النبیین (وابسته به حوزه علمیه خاتم النبیین) در ناحیه ششم، زینبیه کارته‌چهار در ناحیه سوم، دارالمعارف اهل بیت (به رهبری آیت‌الله واعظ‌زاده بهسودی) در ناحیه سیزدهم و قائمیه افشار (تحت نظر حجت‌الاسلام سید علیشاه توکلی) در ناحیه پنجم نیز برنامه‌های عزاداری را آغاز کرده‌اند.
در مراسم‌ها ماه محرم، در کنار شیعیان، پیروان اهل سنت نیز در ابراز ارادت به امام حسین علیه‌السلام نقش فعالی دارند. بسیاری از آن‌ها با حضور در مراسم عزاداری ماه محرم، و نیز با برگزاری برنامه‌های ویژه در روز عاشورا ـ از جمله در زیارت شهدای صالحین ـ به شیوه خود این روز را گرامی می‌دارند. افزون بر آن، بسیاری از خطبای اهل سنت در خطبه‌های نماز جمعه با تأکید بر جایگاه امام حسین علیه السلام و یارانش، از فداکاری ایشان در راه حق یاد می‌کنند.
با فرا رسیدن ماه محرم، حال و هوای شهر کابل محرمی شده است. فروشگاه‌های ثابت و سیار پرچم‌های مزین به نام مبارک امام حسین علیه‌السلام، پیشانی‌بند، بازوبند و نمادهای عاشورایی را عرضه می‌کنند و گروه‌های مردمی، با راه‌اندازی پویش «اطعام حسینی»، به توزیع نذورات در میان نیازمندان و عزاداران می‌پردازند.
مطالب مرتبط
سابقه و سنت‌های عزاداری مردم افغانستان در ماه محرم
جلوه‌های محرم امسال در افغانستان
هر ساله قبل از فرا رسیدن ماه محرم، تدابیر امنیتی ویژه‌ای برای تامین امنیت عزاداران حسینی تدارک دیده می‌شود. بدین منظور، نیروهای امنیتی امارت اسلامی، فعالیت خود را پیش از ماه محرم آغاز می‌کنند و با نزدیک شدن به تاسوعا و عاشورای حسینی، این فعالیت افزایش می‌یابد. در کنار همه این فعالیت‌های نیروهای امنیتی، در تمامی مساجد و حسینیه‌ها، کمیته‌های مردمی با هماهنگی کامل «کمیسیون امنیتی تنظیم امور دینی» با نیروهای امنیتی، در تأمین نظم و امنیت همکاری دارند.
تاکید بر وحدت و همدلی در منابر
علمای دین و متولیان مراسم‌های مذهبی، ضمن تأکید بر لزوم رعایت نظم و انضباط، خواستار آن شده‌اند که خطبا و عزاداران از فضاهای مذهبی برای ترویج فرهنگ عاشورا، وحدت میان مسلمانان، همدلی اجتماعی و تعامل مذهبی استفاده کنند.
نکته قابل‌توجه آن است که در سال‌های اخیر، پیام عاشورا بیش از گذشته به‌مثابه یک پیام جهانی از عدالت‌خواهی، مقاومت در برابر ظلم و دفاع از کرامت انسانی مطرح شده است. این پیام، تنها محدود به پیروان مکتب تشیع نیست، بلکه الهام‌بخش تمام عدالت‌طلبان و آزادیخواهان در سراسر جهان شده است ـ فارغ از هر مذهب، قوم یا گرایش سیاسی.
در چنین بستری، ماه محرم ظرفیتی بی‌بدیل برای تقویت همبستگی دینی، انسجام ملی و گفت‌وگوی بین‌مذهبی در افغانستان به‌شمار می‌رود. حفظ این فضا و بهره‌گیری مثبت از آن، می‌تواند نقش مهمی در تحکیم وحدت ملی و جلوگیری از افراط‌گرایی ایفا کند.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
