بررسی تحولات افغانستان
کمتر از شش ماه از حضور هیئت آمریکایی در کابل به ریاست آدام بوهلر نماینده ویژه رئیس جمهور آمریکا در امور گروگانها با همراهی زلمی خلیلزاد نماینده ویژه سابق آمریکا در امور افغانستان نگذشته است که این هیئت بار دیگر 23 شهریور/سنبله (۱۴ سپتامبر) وارد کابل شد.
همانند دور اول، هدف اعلامی از حضور هیئت آمریکایی در کابل مذاکره در مورد آزادی اتباع زندانی آمریکایی در افغانستان اعلان شد. در سفر قبل، پس از مذاکره هیئت آمریکایی با وزیر امور خارجه حکومت طالبان، دو زندانی آمریکایی از بند طالبان رها شد. این بار نیز گفته شده که طرف آمریکایی برای رهایی محمودشاه حبیبی شهروند آمریکایی افغانتبار وارد کابل شده است.
آنچه این بار حضور هیئت آمریکایی در کابل را متفاوت نشان میدهد، دیدارهای متنوع آمریکاییها با مقامات طالبان بهخصوص ملاقات این هیئت آمریکایی با ملا عبدالغنی برادر از رهبران اصلی و معاون رئیس الوزرای حکومت طالبان در امور اقتصادی است که موافقتنامه دوحه نیز میان او و خلیلزاد امضاء شده بود.
هدف هیئت آمریکایی؛ آزادی زندانیان یا دیپلماسی
حضور هیئت آمریکایی در کابل برای آزادسازی اتباع آمریکایی از بند حکومت طالبان بیان شده است اما با نگاه عمیقتر به این سفرها میتوان درک کرد که این رفت و آمدها فراتر از مذاکره برای آزادی یکی دو نفر از اتباع آمریکایی میباشد. آمریکاییها این توانایی را دارند تا بهسادگی و بدون حضور در کابل از طریق کانالهای ارتباطی غیر مستقیم خود در قطر و دیگر کشورهای رابط، برای آزادی شهروندان خود با حکومت طالبان مذاکره کنند اما اعزام هیئت به کابل، این احتمال را مطرح میکند که شاید موضوعاتی فراتر از آزادی زندانیان در دستور کار باشد.
میتوان که گفت که در سنت رفتاری آمریکاییها دو رویکرد همیشه برجسته است؛ یکی حضور و تماس مستقیم با طرف متخاصم و دیگری مذاکره در مورد موضوعات مورد علاقه از مجراهای غیر مرتبط با دیپلماسی که در خصوص طالبان به صورت واضح ملاحظه میشود.
مأموریتی فراتر از موضوع زندانیان
تنوع دیدارها و آنچه از سوی مقامات حکومت طالبان درباره اظهارات آدام بوهلر رئیس هیئت آمریکایی رسانهای شده است، نشان میدهد که حضور این هیئت آمریکایی در کابل مأموریتی فراتر از موضوع آزادی زندانیان بوده است. دیدار هیئت آمریکایی با ملا برادر یکی از قدرتمندترین رهبران طالبان و گفتگوی آنان در مورد وضعیت جاری افغانستان، مسائل منطقهای و جهانی، روابط دو جانبه اقتصادی و موارد غیر رسانهای دال بر این فرض است که آمریکاییها به دنبال تقویت مجراهای مستقیمی هستند که در آینده تعامل رسمیتر را با حکومت طالبان رقم بزند.
این سطح از دیدارها و تحلیل متحوای اظهارات مقامات طالبان و هیئت آمریکایی نشان میدهد که دو طرف در صدد نزدیک کردن مواضع خود با یکدیگر هستند. جای تعجب است که نماینده ترامپ برای اولین بار میگوید: «واشنگتن به انتخاب ملتها احترام میگذارد و نمیخواهد چیزی را بر مردم افغانستان تحمیل کند» و اینکه وی در دیدار با ملا برادر اذعان کرده است که توافقنامه دوحه به درستی انجام شده و هیچ تخطی از آن صورت نگرفته است. قطعاً این اظهارات نه از روی احساسات و یا صرفاً بهفراخور رسانهها بیان شده بلکه نشان از یک تغییر ماهوی در نگاه واشنگتن به طالبان و احتمالاً برقراری تماسهای بیشتر بر مبنای این دو اصل در آینده با طالبان دارد.
بیان این اظهارات که در چهار سال گذشته از زبان یک مقام آمریکایی سابقه نداشته است، در شرایطی صورت میگیرد که آمریکا سختترین فشارها را بر حکومت طالبان از طریق قطع کمکها و مخالفت با سفر مقامات حکومت طالبان به کشورهای از جمله به پاکستان و هند اعمال کرده است. این نوع مذاکره و اظهارات یادآور اصل «چماق و هویچ» در دیپلماسی آمریکایی است. هرچند حکومت طالبان متمایل به داشتن روابط خوب با آمریکا است اما در دیدارهای اخیر، مقامات طالبان اشتیاق خود را برای داشتن روابط خوب با آمریکا به وضوح اظهار کردند. ذاکر جلالی، رئیس سوم سیاسی وزارت خارجه حکومت طالبان طی پیامی در شبکه ایکس نوشته است «هیچ مانعی فراروی روابط دو کشور و جود نداشته و موردی وجود ندارد که قابل حل نباشد».
مطلب مرتبط
تحلیلی بر سفر هیئت آمریکایی به افغانستان
جمعبندی
به صورت کلی دیدارهای متنوع به خصوص دیدار هیئت آمریکایی با ملابرادر، اظهار رضایت طرف آمریکایی از تطبیق موافقتنامه دوحه و طرح موضوعاتی که مواضع دو طرف را نزدیک به هم نشان دهد، دلالت بر این دارد که دو طرف در آستانه ورود به سطح بالاتری از تماسها میباشند. این سطح از دیدارها و بیان اظهارات مقدمهسازی برای جهش تعامل در سطحی است که احتمالاً پس از رهایی محمودشاه حبیبی برنامهریزی شده است.
ما را در شبکههای اجتماعی دنبال کنید
