بررسی تحولات افغانستان
پنجشنبه شب 17 مهر/میزان دو انفجار مهیب در شهر کابل رخ داد که خبرهای متعاقب آن مشخص ساخت ارتش پاکستان با هدف ترور نور ولی محسود رهبر تحریک طالبان پاکستان مراکزی در شهر کابل را هدف حمله هوایی قرار داده است. منابع نزدیک به ارتش پاکستان اعلام کردند ضربه دوگانه بر روی هدفی با ارزشِ شماره یک اجرا شد که منظور همان نور ولی محسود است.
به فاصله چهار ساعت بعد، نیروی هوایی پاکستان حمله هوایی دیگری بر منطقه برمل ولایت پکتیکا افغانستان انجام داد که تلفات انسانی نداشته و پنج ساعت بعد منطقه‌ای در ولایت خوست را بمباران کرد.
اندکی بعد از حمله هوایی به کابل، رهبر تحریک طالبان پاکستان با انتشار فایل صوتی از سلامت خود خبر داد و اعلام کرد که در مناطق قبایلی ایالت خیبرپختونخوا پاکستان حضور دارد. با گذشت ساعت‌ها پس از این حمله، نه تنها منابع پاکستانی بر مرگ نور ولی محسود تاکید نکردند بلکه حساب‌های نزدیک به ISI آرام آرام از مواضع خود عقب‌نشینی کردند. منابع نزدیک به حکومت طالبان هم با اطمینان کامل ترور نور ولی محسود را رد کردند.
به نظر می‌رسد ارتش پاکستان پس از رشد چشمگیر حملات تحریک طالبان پاکستان به ویژه پس از کشته شدن 11 نظامی این کشور در روزهای اخیر صبر خود را از دست داده و در پی اعاده حیثیت است. ساعاتی پیش از حمله هوایی به کابل، خواجه آصف وزیر دفاع پاکستان به مجلس این کشور اعلام کرد که صبر پاکستان تمام شده است و خواستار وحدت ملی در مقابله با کسانی شد که چه در افغانستان و چه در پاکستان، پناهگاه‌های امنی برای تروریست‌ها فراهم می‌کنند.
هدف حمله هوایی پاکستان و پیامدها
حمله هوایی پاکستان به کابل با هدف کسب 2 دستاورد بزرگ انجام شد؛ نخست این که حضور نور ولی محسود در افغانستان و حمایت حکومت طالبان از وی را ثابت کند و دوم با از بین بردن وی، وجهه تخریب شده خود در جنگ با تحریک طالبان پاکستان را ترمیم کند. اما به نظر می‌رسد که سران ارتش پاکستان با یک عملیات ناموفق، دچار اشتباه راهبردی شدند که پیامدهای سنگینی برای پاکستان خواهد داشت.
اولین پیامد این حمله هوایی به کابل افشای ضعف استخباراتی ارتش پاکستان است. نهادهای اطلاعاتی و نظامی پاکستان یک عملیات جنجالی را با اطلاعات نادرست تدارک دیدند. شاید ارتش پاکستان بر آن بود تا با تمثیل عملیات ترور اسامه بن لادن، اعتبار جدیدی برای خود کسب کند اما بالعکس ضربه منفی به وجهه آن وارد شد.
دومین پیامد، تضعیف روایت پاکستانی در زمینه حضور رهبران تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان است. به دلیل تکرار این ادعا از تریبون‌های بین‌المللی، تقریبا تمام دنیا این روایت پاکستان را پذیرفته‌اند. این حمله با هدف از بین بردن نور ولی محسود رهبر تحریک طالبان پاکستان که مقامات پاکستانی مدت‌ها است، ادعا می‌کنند در کابل پنهان شده است، انجام شد اما حمله به کابل و عملیات ناموفق، ضربه سنگینی به این روایت پاکستان وارد می‌کند.
سومین پیامد، زمان حمله است که از نظر دیپلماتیک زمان مناسبی برای آن انتخاب نشده بود. این حمله هوایی در زمانی رخ داد که امیرخان متقی وزیر امور خارجه حکومت طالبان در یک سفر رسمی به هند به سر می‌برد. به طور قطع بسیاری از تحلیلگران انتخاب زمان آن را به خشم پاکستان از نزدیکی کابل و دهلی روابط خواهند داد. به عبارتی دیگر، حمله هوایی به کابل بیش از آن که ضد تروریستی تلقی شود، هشداری به کابل برداشت خواهد شد.
چهارمین پیامد، تعرض ارتش پاکستان به کابل است. پیش از این ارتش پاکستان با استناد به بمباران پایگاه‌های مخالفان مسلح، حملات هوایی به مناطق مرزی افغانستان انجام داده بود اما پنجشنبه شب برای اولین بار در تاریخ افغانستان، پاکستان پایتخت افغانستان را هدف حمله هوایی قرار داد. این اقدام به طور حتم روابط افغانستان و پاکستان را وارد فاز جدیدی خواهد کرد. حمله هوایی پاکستان به کابل پایتخت افغانستان، اثرات مخربی بر افکار عمومی افغانستان خواهد گذاشت و وجهه این کشور را بیش از پیش نزد افغان‌ها تخریب خواهد کرد.
پنجمین پیامد، عزم حکومت طالبان برای روابط نزدک‌تر با هند خواهد بود. حکومت طالبان که نماینده آن برای یک سفر شش روزه در دهلی به سر می‌برد، با این اقدام پاکستان برای بالانس قدرت با عزم بیشتری به سمت روابط عمیق با رقیب پاکستان حرکت خواهد کرد.
ششمین پیامد، اقدام تلافی جویانه حکومت طالبان است. هر چند حکومت طالبان توان نظامی کافی برای اقدام مشابه را ندارد اما این حمله احتمالاً جناح‌های ضد پاکستانی حکومت طالبان را بیش از پیش برای موضع تهاجمی‌تر علیه ارتش پاکستان تقویت کند که منجر به حمایت از هر گونه ناآرامی در پاکستان شود.
مطالب مرتبط
ظرفیت‌سنجی چین برای حل تنش پاکستان و طالبان
فراز و فرود روابط پاکستان و حکومت طالبان
جمع‌بندی
حمله هوایی پاکستان به کابل با هدف ترور رهبر تحریک طالبان پاکستان که با هدف ترمیم وجهه خود در داخل پاکستان و ارتقا توان خود نزد دیگر کشورها انجام شد، نه تنها این دو هدف را محقق نکرد بلکه نتایج معکوسی را برای این کشور به ویژه ارتش پاکستان در پی داشت.
سیاست‌های ارتش پاکستان در مقابل افغانستان طی چند دهه اخیر ثابت می‌کند که راه حل اختلافات با کابل نظامی‌گری و حمایت از شبه‌نظامیان نیست بلکه باید مسیر دیپلماسی را از موضع برابر طی کند.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
