بررسی تحولات افغانستان
در روزهای گذشته کابل به دلیل میزبانی از دیپلمات‌ها و نمایندگان برخی کشورها و سازمان‌های بین‌المللی از جمله مالزی، روسیه، ترکمنستان، ایران، قزاقستان، سازمان همکاری‌های اسلامی و اتحادیه اروپا شاهد ترافیک دیپلماتیک بود. با این که انگیزههای متعددی ورای این سفرها وجود داشت اما به صورت کلی سه موضوع اصلی را می‌توان محور سفرهای مقامات کشورها و سازمان‌ها به کابل بیان کرد.
ملاحظات امنیتی
در بین اعضای جامعه جهانی دو نگاه درباره افغانستان پسا جمهوریت وجود دارد. دیدگاه نخست آن است که افغانستان ممکن است بار دیگر به مرکز پرورش تروریسم جهانی تبدیل شود و نگاه دوم این است که طالبان با کنار گذاشتن ستیزه‌جویی، در تلاش است تا افغانستان را به کشوری صلح‌آمیز تبدیل کند. هرچند تا اکنون که تقریباً نزدیک به سه سال از تسلط طالبان بر افغانستان می‌گذرد هر دو ذهنیت کماکان وجود دارد اما شعار و رفتار حکومت طالبان در این مدت به نفع نگاه دوم رای می‌دهد.
با این وجود مسائل امنیتی به خصوص مسائل مرتبط با داعش خراسان یکی از نگرانی‌های اصلی کشورها در قبال افغانستان است که موجب می‌شود هر از گاهی مقامات برخی از کشورها برای رایزنی درباره چگونگی مبارزه مشترک علیه این گروه تروریستی به کابل سفر کنند. به نظر می‌رسد سفر، ضمیر کابلوف نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه به کابل مرتبط با همین موضوع بود.
مسائل حقوق بشری
موضوع دیگری که انگیزه سفر مقامات خارجی به ویژه سازمان‌های بین‌المللی را به کابل سبب می‌شود، گفتگو با مقامات حکومت طالبان درباره مسائل حقوق بشری به ویژه کار و تحصیل زنان است. در این زمینه سفر هئیت اتحادیه اروپا و سازمان همکاری‌های اسلامی قابل ذکر است. سفر هیئت سازمان همکاری‌های اسلامی که در ترکیب آن معاون، رئیس کمیسیون ویژ حقوق بشر، رئیس امور داخلی و فرهنگی و رئیس سازمان توانمندسازی زنان این سازمان حضور داشتند، بیشتر قابل توجه است. سفر هیئت این سازمان به کابل و مذاکرات آنان با مقامات ارشد حکومت طالبان نشان از اهمیت مسئله حقوق زنان برای جامعه کشورهای اسلامی دارد که سازمان به نمایندگی از آنها وارد عمل شده است.
تقویت تعاملات و گسترش روابط اقتصادی
موضوع دیگری که دلیل سفر مقامات برخی کشورها به کابل است، تقویت تعاملات و گسترش مراودات اقتصادی با کابل است. در این خصوص سفر هیئت‌هایی از کشورهای ترکمنستان و قزاقستان به کابل در روزهای اخیر قابل ذکر است. بررسی اهداف سفر مقامات آسیای مرکزی به افغانستان از زمان روی کار آمدن حکومت طالبان تا روزهای گذشته عمدتا اقتصاد محور بوده است. هر چند که مباحث امنیتی هم در این سفرها موضوع بحث بود اما مذاکرات اقتصادی در خصوص پروژه‌های دو جانبه و چند جانبه بحث محوری در این سفرها به خصوص سفر روزهای گذشته ذکر شده است.
ترکمنستان که از ابتدای به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، مراودات خود با کابل را برقرار کرد و در حال توسعه آن می‌باشد، بیش از هر چیز، امید به تحقق رؤیای تاپی دارد. همچنین این کشور برای افزایش تجارت دوجانبه با افغانستان و قرار گرفتن به عنوان یکی از مسیرهای اصلی اتصال افغانستان به ترکیه و اروپا تحرکات دیپلماتیک خود با کابل را افزایش داده است.
قزاقستان نیز هیئتی بلند پایه سیاسی – اقتصادی را به کابل گسیل داشت. این هیئت که در رأس آن معاون نخست وزیر آن کشور قرار داشت، با هدف گفتگو درباره تقویت تجارت دوجانبه، بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در افغانستان و توسعه ترانزیت منطقه‌ای وارد کابل شد. شایان ذکر است که برگزاری نمایشگاه افغان- قزاق در کابل با هدف معرفی محصولات تولیدی قزاقستان نیز بخشی از اهداف این سفر بود.
از جمله مذاکرات قابل توجه روزهای گذشته در کابل، برگزاری نشست سه جانبه افغانستان- ترکمنستان و قزاقستان جهت تسهیل و توسعه تزانزیت، تجارت و سرمایه‌گذاری‌های مشترک در افغانستان است. یکی از پروژه‌های مطرح در این مذاکرات پیشنهاد راه آهن قزاقستان، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان بود که طرحی جدید است. لازم به ذکر است که این پروژه در کنار پروژه راه آهن ازبکستان، افغانستان و پاکستان مطرح می‌شود که تاشکند با جدیت آن را پیگیری می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد که آسیای مرکزی نگاه ویژه‌ای به موقعیت ترانزیتی افغانستان برای خروج اتصال به جنوب آسیا دارد.
از دیگر مذاکرات روزهای گذشته در کابل، دیدار و گفتگوی نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران و هیئت همراه با ملا عبدالغنی برادر معاون اقتصادی ریاست الوزراء حکومت طالبان بود. در این مذاکرات دو طرف درباره توافقات اقتصادی صورت گرفته در سفر ملا برادر به تهران گفتگو و از پیشرفت همکاری کمیته‌های فنی دو کشور اظهار رضایت کردند. ملا برادر در این دیدار، درباره ترانزیت کالاهای تولیدی و محصولات این کشور از مسیر ایران با هیئت ایرانی مذاکراتی داشته است.
ترافیک دیپلماتیک روزهای گذشته در کابل نشان می‌دهد که انگیزههای بالایی برای همکاری دو جانبه و چندجانبه با محوریت افغانستان در سطح منطقه وجود دارد. لازمه اصلی تحقق این مذاکرات، وجود ثبات سیاسی و امنیتی در افغانستان است. حکومت سرپرست افغانستان به عنوان یک طرف قضیه و به عنوان یک حکومت جدید در افغانستان، بیشتر از سایر طرف‌ها مسئول موفقیت این مذاکرات و پروژه‌ها است و باید شرایط لازم را مساعد سازد. تجربه چند دهه تحولات افغانستان نشان داده است، اقبال کشورهای منطقه به افغانستان تا زمانی است که فضای داخلی این کشور و سیاست خارجی آن را برای همکاری منطقه‌ای مساعد بدانند. از این رو، کابل باید تلاش لازم را انجام دهد تا سلب اعتماد صورت نگیرد و افغانستان این فرصت را از دست ندهد.
