بررسی تحولات افغانستان
با گذشت 2 سال از عمر حکومت طالبان، تا هنوز حکومت سرپرست افغانستان موفق نشده است کرسی نمایندگی افغانستان در سازمان ملل را اخذ کند و از سویی نماینده نظام جمهوریت نیز به دلایلی در اجلاس عمومی سازمان ملل متحد حضور نداشت. به همین دلیل، جایگاه و کرسی افغانستان در هفتادوهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل نیز خالی ماند. این در حالی است که با توجه به وضعیت افغانستان و بحران‌ها موجود، حضور نماینده‌ای از این کشور در این اجلاس بیش از هر زمان دیگری لازم و ضروری به نظر می‌رسد.
عدم پذیرش نماینده طالبان از سوی سازمان ملل
حکومت طالبان پس از تسلط بر افغانستان، سهیل شاهین را به عنوان نماینده رسمی افغانستان در سازمان ملل متحد معرفی کرد و پس از دو سال تاکنون، سازمان ملل متحد وی را بعنوان نماینده افغانستان در این نهاد بین‌المللی نپذیرفته است. این در حالی است که سازمان ملل متحد، همچنان در سه سال متوالی کرسی افغانستان را خالی نگهداشته است. از لحاظ حقوقی این رفتار سازمان ملل متحد به این معنا است که مردم افغانستان در سازمان ملل بعنوان یک تابع حقوقی همچنان جایگاه محفوظ دارد ولی هم دولت ساقط شده‌ی پیشین افغانستان و هم حکومت فعلی طالبان قابلیت و صلاحیت حقوقی برای احراز نمایندگی از مردم افغانستان را در این نهاد جهانی ندارد.
حکومت طالبان انتظار داشت که اعضای مجمع عمومی سازمان ملل در خصوص واگذاری کرسی افغانستان به نماینده حکومت طالبان و یا مسأله شناسایی رسمی حکومت طالبان گفتگوی صریح، واضح و روشنی داشته باشند ولی این موضوع با تمام اهمیت آن در این شرایط افغانستان، همچنان در این نشست بین‌المللی مسکوت گذاشته شد. علاوه بر این، انتظار آن وجود داشت که جهت ارائه کمک‌های بشردوستانه و به‌موقع برای مردم افغانستان، موضوع تعامل با حکومت طالبان توسط رؤسای دولت‌ها در جلسه مجمع سازمان ملل‌متحد و یا حاشیه آن مطرح شود، ولی بنا به هر دلیلی چنین اتفاقی نیفتاد. تنها نمایندگان برخی از کشورها، به جای موضوع تعامل با طالبان، بر لزوم حمایت و کمک به «شهروندان افغانستان» و تنها «نگذاشتن افغانستان» در شرایط موجود تأکید کردند.
زنان، ترویسم و دولت فراگیر؛ 3 موضوع مطرح شده در سازمان ملل
با این وجود، در مجمع عمومی سازمان ملل و نشست‌های حواشی آن، مسأله حقوق زنان و دختران افغانستان به گونه پررنگ مطرح شد و همزمان نشستی با عنوان «آپارتاید جنسیتی علیه زنان افغانستان» با حضور ریچارد بنت گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد، نیز برگزار شد.
موضوع دومی که در نشست مجمع‌عمومی سازمان ملل متحد نسبتا قابل توجه بود، ابراز نوعی نگرانی از گسترش تهدیدات تروریسم از خاک افغانستان، در بیانات نمایندگان برخی کشورهای مطرح منطقه بود. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، محور اصلی بحث نشست مشترک پاکستان، اتحادیه اروپا و آمریکا که در حاشیه این نشست در قبال وضعیت افغانستان صورت گرفت، نیز بحث «حقوق زنان و گسترش تهدیدات تروریستی از خاک افغانستان» بوده است.
موضوع سومی که در این نشست مجمع‌عمومی سازمان ملل‌متحد راجع به افغانستان بعنوان یک موضوع مورد توافق جامعه جهانی تبارز یافت، ضرورت تشکیل یک دولت فراگیر برای ختم بحران سیاسی در افغانستان بود. نمایندگان کشورهای ایران، پاکستان، عربستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکیه، تاجیکستان، قطر، اتحادیه اروپا و نیز نماینده ویژه آمریکا برای افغانستان درباره سه موضوع یاد شده در مورد افغانستان ابراز نظر صریح کردند.
از بررسی این موضوعات و نیز نوع نگاه نهادهای رسمی بین‌المللی و جامعه جهانی در دو سال گذشته راجع به افغانستان یک نکته به خوبی قابل درک و اثبات است و آن این که، مسأله «شناسایی رسمی حکومت طالبان» و همچنین «عضویت طالبان در سازمان ملل متحد» منوط و وابسته به مشروعیت حقوقی و سیاسی طالبان در داخل افغانستان است.
تجزیه و تحلیل این موضوع به وضوح تبیین می‌کند که مشروعیت داخلی حکومت طالبان منوط و مستلزم به «رعایت حقوق اساسی شهروندان» و نیز«مشارکت اقوام، مذاهب و زنان» در نظام و نظم جدید افغانستان است. تا تحقق این دو امر در افغانستان عینیت نیابد، هیچ اقدام و هیچ مرجعی نمی‌تواند «مشروعیت حقوقی» مورد نظر حقوق بین‌الملل و جامعه جهانی را برای حکومت طالبان تأمین و تثبیت کند.
تجربه دو سال گذشته و نیز رویکرد حاکم در نگاه کشورهای منطقه و جامعه جهانی، این ضرورت را ایجاب می‌کند که حکومت طالبان برای جلوگیری از «انزوای افغانستان در نظام بین‌الملل»، به قواعد و اصول الزام‌آور بین‌المللی و مطالبات مشترک منطقه و جهان در خصوص تشکیل دولت‌فراگیر در افغانستان، ابتکار عمل را در دست گیرد و از هدر رفتن فرصت‌های بیشتر، جلوگیری کند.
