بررسی تحولات افغانستان
در یک حادثه امنیتی در نزدیکی کاخ سفید، یک تبعه افغانستان با نام رحمان الله لکنوال دو عضو گارد ملی آمریکا را هدف تیراندازی قرار داد. این اقدام به دلیل ارزش خبری بالا، موجی در رسانه‌های آمریکا و خارجی ایجاد کرده است. این مطلب به تبعات این حمله بر جامعه پناهجویان افغان مقیم آمریکا و همچنین سیاست آمریکا در قبال افغانستان در صورتی که ضارب با گروه‌های تروریستی ارتباط داشته باشد، می‌پردازد.
رحمان الله لکنوال کیست؟
بر اساس اطلاعات موجود، رحمان الله لکنوال 29 ساله اهل ولایت خوست و عضو نیروهای ویژه ارتش افغانستان (قطعه صفر یک) بوده است. لکنوال پس از سقوط کابل در سال ۲۰۲۱ از افغانستان به آمریکا مهاجرت کرد. این مهاجرت ذیل طرحی با نام «عملیات استقبال از متحدان» و با استفاده از ویزای SIV بود که دولت جو بایدن، نظامیان افغان و کسانی را که در معرض تهدید قرار داشتند، پذیرش کرد. وی پس از پایان مهلت ویزای خود، در سال ۲۰۲۴ درخواست پناهندگی داد و دولت ترامپ در آوریل ۲۰۲۵ با پناهندگی وی موافقت کرد و به عنوان مقیم در آمریکا زندگی می‌کرد.
آیا حمله لکنوال اقدام تروریستی سازمان‌یافته بوده است؟
دونالد ترامپ این حمله را تروریستی توصیف کرده است اما مقامات محلی واشنگتن اعلام کرده‌اند که اف‌بی‌آی در حال بررسی این حمله به عنوان یک اقدام تروریستی بالقوه است. از منظر آمریکا مهم است که این اقدام فردی بوده یا سازمان یافته بوده است. در حال حاضر اظهار نظری درباره ارتباط رحمان الله لکنوال با سازمان‌ها یا گروه‌های تروریستی نشده است و انگیزه وی از این اقدام هم مشخص نیست. با این حال ادعاهایی مطرح شده است که ظن تروریستی بودن حادثه را نشان می‌دهد. ادعا شده است که وی قبل از تیراندازی «الله اکبر» گفته است و حمله را این گونه آغاز کرده است. همچنین حمله «هدفمند» توصیف شده یعنی این که از قبل برای آن برنامه‌ریزی شده است. با این حال باید منتظر نتایج تحقیقات بود تا انگیزه این اقدام مشخص شود.
تاثیر بر وضعیت پناهجویان افغان مقیم آمریکا
نخستین پیامد حمله رحمان الله لکنوال بر گارد ملی آمریکا، سختگیری آمریکا در پذیرش پناهجویان افغان خواهد بود. با این اقدام، برنامه پذیرش همکاران سابق نظامیان آمریکایی و دیگر پناهجویان افغان در صف ورود به آمریکا که تعداد آنها به هزاران تن می‌رسد، سختگیرانه خواهد شد و حتی امکان توقف آن وجود دارد. دومین پیامد، غربالگری پناهندگان افغان مقیم آمریکا است که با ویزای SIV وارد آمریکا شده‌اند. ترامپ پس از این حادثه دستور داده است پرونده‌های مهاجرینی که در سال 2021 وارد آمریکا شده‌اند، مجددا بررسی شود. وی در پیامی در شبکه تروث نوشت: آمریکا باید تمامی افغان‌هایی را که در دوره رئیس جمهور قبلی یعنی جو بایدن وارد آمریکا شدند، مجددا بازرسی کند. همچنین کریستی نوئم، وزیر امنیت داخلی آمریکا، این حمله را شکست سیاست‌های مهاجرتی «بررسی نشده» عنوان کرده است. از این رو این امکان وجود دارد که در دولت ترامپ که منتقد پذیرش مهاجرین و به‌خصوص پناهجویان افغان تحت اقدام «عملیات استقبال از متحدان» است، هزاران مهاجر افغان مقیم آمریکا پس از غربالگری، به دلیل کوچکترین ظنی از این کشور اخراج شوند.
موضعگیری ناپخته جبهه مقاومت ملی
در اقدامی ناپخته و نسنجیده، علی میثم نظری مسئول روابط عمومی جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود، پس از محکومیت این حمله در شبکه ایکس نوشته است «به‌نظر می‌رسد که رحمان الله لکنوال تروریست، مستقیماً با طالبان و حلقه گسترده آنها در ارتباط است. از سال ۲۰۲۱، ما پیوسته هشدار داده‌ایم که طالبان افراد وابسته به شبکه خود و سایر گروه‌های تروریستی را با هدف انجام چنین حملاتی به کشورهای غربی اعزام می‌کنند.» هر چند که این موضع وی نشانه استفاده از هر موقعیتی برای «طالبان‌هراسی» است اما در شان مسئول «روابط عمومی» یک جبهه نیست که بدون هیچ سند و مدرکی چنین موضعگیری کند. به ویژه این که بر اساس خبرهای منتشر شده، لکنوال با نیروهای CIA در افغانستان همکاری داشته است. گذشته از این اظهار نظر نسنجیده، تبعات القای چنین مفکوره‌هایی در افکار عمومی، برای مهاجرین افغان مقیم خارج و به ویژه آمریکا بسیار سنگین است.
تاثیر حمله بر سیاست آمریکا
اگر ارتباطی بین رحمان الله لکنوال و یکی از گروه‌های تروریستی مانند القاعده و داعش خراسان پیدا شود، در آن صورت دولت ترامپ ممکن است سیاست آمریکا در قبال افغانستان را با سرعت بازتعریف کند. تاکنون جمع‌بندی جامعه اطلاعاتی آمریکا از تهدیدات افغانستان این بوده است که تهدیدی از افغانستان علیه امنیت ملی آمریکا محتمل نیست. اما در صورت وجود پیوندی بین رحمان الله لکنوال و القاعده و داعش خراسان، اولین اقدام آمریکا، دفع تهدید از افغانستان خواهد بود.
با توجه به منشا تهدید که القاعده باشد یا داعش خراسان، دو سناریو محتمل است. اگر منشا این تهدید القاعده باشد، با توجه به حضور ایمن الظواهری در کابل و ترور وی توسط حمله پهپادی، آمریکا اقداماتی را علیه حکومت طالبان در دستور کار قرار خواهد داد. طیف این اقدامات از بمباران و حملات پهپادی گرفته تا تلاش برای براندازی نظام خواهد بود.
اما اگر رحمان الله لکنوال ارتباطی با داعش خراسان داشته باشد، در آن صورت شرایط فرق خواهد کرد چرا که داعش دشمن هر دو کشور است. در این حالت ممکن است، همکاری امنیتی بین حکومت طالبان و آمریکا در دستور کار ویژه قرار گیرد و تحت این همکاری، تعاملات کابل – واشنگتن از حالت سردی خارج شود.
مطالب مرتبط
تعامل امنیت‌محور؛ دستور کار آمریکا در قبال حکومت طالبان
تحلیلی بر سفر هیئت آمریکایی به افغانستان
جمع‌بندی
تیراندازی رحمان الله لکنوال به دو سرباز گارد ملی در نزدیکی کاخ سفید از جهات مختلفی اهمیت دارد. نخست این که این اقدام امنیتی در نزدیکی کاخ سفید رخ داده است. دوم، تیراندازی به نیروی گارد ملی رخ داده است که در داخل آمریکا اختلافاتی بر سر استفاده از آن بین رئیس جمهور و دیگر مقامات وجود دارد. سوم تابعیت ضارت اهمیت دارد که یک پناهجوی اهل افغانستان است و مناقشاتی در داخل آمریکا درباره پذیرش آنها وجود دارد.
تاثیر اقدام رحمان الله لکنوال بر جامعه و کشور افغانستان از دو منظر مهم است. نخست این اقدام تاثیر منفی شدیدی بر پناهجویان افغان مقیم آمریکا خواهد گذاشت. به طور حتم موج اخراج مهاجرین افغان از آمریکا شدت خواهد گرفت. در گام نخست پناهجویان غیرقانونی و در گام بعد، پناهجویانی که کوچکترین ظنی در پرونده آنان وجود داشته باشد، از آمریکا اخراج خواهند شد و تعداد آنان هزاران تخمین زده می‌شود. تاثیر دوم بستگی به این دارد که رحمان الله لکنوال با گروه‌های تروریستی مانند القاعده و داعش خراسان پیونده داشته است یا خیر که پیوند با هر یک از این گروه‌ها پیامدی متفاوت خواهد داشت.
با توجه به این که در حال حاضر بر اساس اظهار نظر منابع متعدد نظامی و امنیتی آمریکا، این شهروند افغانستان به تنهایی در این حمله عمل کرده است، احتمالا تبعات این اقدام فقط بر جامعه پناهجویان افغان مقیم آمریکا اثر خواهد گذاشت.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
