از آنجا که حکومت طالبان هنوز فاقد چارچوب‌های قانونی می‌باشد، پیام‌های عیدانه رهبر طالبان را می‌توان به مثابه قانون کلی و مبنایی برای حکومت‌داری طالبان لحاظ کرد. بررسی پیام اخیر ملا هبت‌الله آخوندزاده که به مناسبت عید سعید فطر منتشر شد، حاوی نکاتی است که در این مطلب به آنها پرداخته می‌شود.
حوزه داخلی (حکومت‌داری)
در حوزه حکومت‌داری رهبر طالبان به دستاوردهای حکومت طالبان پرداخته است. وی در توصیه‌ای به نیروها و مسئولان حکومتی، اجرای وظیفه را عبادت خوانده است و در ضمن مکلفیت‌های آنان را گوشزد کرده است. در این پیام آمده است از آنجا که امارت اسلامی خود را در راستای رفاه ملت خویش و اعطای حقوق شرعی مردم مکلف می‌داند، مسئولان و مجاهدان مکلف هستند تا به گونه اخلاص‌مندانه برای تأمین حقوق شرعی مردم وظایف خود را انجام دهند. در بند چهارده پیام نکاتی به گونه فهرست‌‌وار حکم شده است که می‌باید تمام مسئولان امنیتی و دفاعی به آنها التزام داشته باشند که از مهم‌ترین آنها مدنظر قرار دادن عدالت، داشتن تقوی، امانت‌داری، اجتناب از قوم‌پرستی، استخدام بر اساس اهلیت (تقوی، امانت‌داری و استعداد)، تقویت حس اعتماد بین خود، اطاعت از بالا دستان، حساب‌دهی شفاف و دقیق و ارائه نصیحت و مشورت به شکل پنهانی به بزرگان می‌باشد. یکی از نکات قابل توجه در این بند از پیام، ارائه نصیحت به بزرگان به صورت پنهانی است. احتمالاً این توصیه در واکنش به برخی از انتقادهایی است که توسط تعدادی از مقامات حکومتی به‌خصوص سراج‌الدین حقانی سرپرست وزارت داخله/کشور حکومت طالبان صورت گرفت و حاشیه‌های زیادی به همراه داشت.
رهبر طالبان در بخش دستاوردها، به اصلاحات در بخش‌های فرهنگ، آموزش و پرورش، اقتصاد و رسانه‌ها اشاره کرده است که به زعم وی به زدودن اثرات نادرست فکری و اخلاقی اشغال کمک کرده است. وی در بند دیگری از پیام، درباره گسترش روند تعلیم و تربیت در افغانستان خبر داده و تربیت تمام فرزندان را از مکلفیت‌های امارت اسلامی دانسته و بیان داشته است که برای ارتقا و بهبود آن برنامه‌های مؤثری روی دست است. از دستاوردهای دیگر که رهبر طالبان به آن اشاره کرده است، موارد ذیل می‌باشند: تأمین امنیت سراسری، مدیریت بهتر اقتصادی از جمله تنظیم بودجه از درآمد ملی و مصرف آن به گونه درست، ممنوعیت کشت مواد مخدر و برخورد قاطع با این پدیده تا محو کامل، جمع‌آوری معتادان و گداها و اعطای صلاحیت بیشتر به دادگاه‌ها. در بند دیگر این پیام به ضرورت و اهمیت وجود امر بالمعروف و نهی عن‌المنکر در راستای اصلاح جامعه اشاره شده و از همه خواسته شده است تا برای ایجاد جامعه اسلامی و سالم با اداره مربوطه همکاری کنند.
آن چه بیشتر از هر موضوع دیگری در پیام عیدانه رهبر طالبان جلب توجه می‌کند، مخالفت با “امارت اسلامی” است. ملا هبت‌الله آخوندزاده هر نوع مخالفت با حکومت طالبان را بغاوت خوانده و از برخورد قاطع علیه مخالفان یاد کرده است. نکته قابل توجه این است که رهبر طالبان هیچ طرحی را برای مصالحه با مخالفان مطرح نکرده و حتی به علما توصیه کرده است برای آگاه‌‌سازی و هدایت مخالفان از راه‌های گوناگون تلاش کنند.
حوزه سیاست خارجی
بخش سیاست خارجی که رهبر طالبان به آن پرداخته تقریباً تکرار همان کلیشه همیشگی است که درباره آن چنین آمده است: «افغانستان با تمام کشورهای همسایه، کشورهای اسلامی و تمام جهان در چارچوب اصول اسلامی، مناسبات مثبت و مؤثر استوار بر تعامل خوب و متقابل می‌خواهد. همان گونه که افغانستان نمی‌خواهد در امور داخلی هیچ کشوری مداخله کند، تأکید می‌کند که دیگر کشورها نیز در مسائل و امور داخلی ما مداخله نداشته باشند که انجام این کار هم به نفع جهان و هم به نفع افغانستان است».
مسائلی که انتظار می‌رفت رهبر طالبان به آنها بپردازد اما در این پیام از کنار آنها به سادگی گذشته است، عبارتند از: توضیح منبای حقوقی و ساختار نظام، ایجاد حکومت فراگیر، تشریح مختصات حقوق بشر مد نظر طالبان و حقوق زنان به خصوص در حوزه آموزش و کار زنان.
