بررسی تحولات افغانستان
در اوایل ماه قوس/آذر شهر مسکو پایتخت روسیه شاهد برگزاری نشست مخالفان طالبان بود که به میزبانی حزب “روسیه عادل” که حدود بیست درصد از کرسی‌های پارلمان آن کشور را در اختیار دارد، برگزار شد. با این که در نشست مخالفان طالبان در مسکو وزارت خارجه روسیه نقشی نداشت اما همین که دولت روسیه اجازه برگزاری چنین نشستی آن هم از سوی یک حزب سیاسی فعال در پارلمان آن کشور را داد، نشان می‌دهد که دولت روسیه نگاه مثبتی به مخالفان طالبان دارد و حتی تحلیل‌هایی دال بر تغییر رویکرد و موضع دولت روسیه نسبت به طالبان پس از این نشست در محافل رسانه‌ای مشاهده شد.
با این حال، کمتر از یک ماه پس از این نشست، ضمیرکابلوف نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه به کابل سفر کرد. کابلوف در این سفر با چند مقام برجسته حکومت طالبان از جمله امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه و سراج‌الدین حقانی از رهبران برجسته طالبان و سرپرست وزارت داخله/کشور دیدار و گفتگو کرد. از چنین حرکت‌های پاندولی روسیه این پرسش مطرح می‌شود که روسیه در افغانستان به‌دنبال چیست و چرا این کشور در قبال افغانستان گاهی به نعل و گاهی هم به میخ می‌کوبد؟
استفاد ابزاری روسیه از مخالفان طالبان
در پاسخ به پرسش مطرح شده می‌توان سه تحلیل ارائه کرد. تحلیل اول این است که روسیه هنوز در خصوص افغانستان به جمع‌بندی نهایی نرسیده است. درست است که روسیه با طالبان روابط نزدیک و غیر رسمی برقرار کرده است اما هنوز مطمئن نیست که طالبان نهایتاً به کدام سمت و سو حرکت خواهد کرد. از این رو در عین حال که روابط نزدیکی با طالبان برقرار کرده است اما نیم نگاه خود را از مخالفان طالبان هم برنداشته است. به بیانی دیگر روسیه از مخالفان طالبان به عنوان ابزار فشار علیه طالبان استفاده می‌کند. در واقع حرکت پاندولی روسیه بیان می‌کند که آن کشور اطمینان و اعتماد لازم به طالبان را ندارد و برای تمکین طالبان به خواسته‌های مورد نظر خود، قبل از فرستادن نماینده ویژه خود به کابل نشست مخالفان طالبان را میزبانی کرد.
دلجویی روسیه از طالبان
تحلیل دوم این است که روسیه پس از نشست مذکور، با فرستادن نماینده ویژه خود به کابل در پی دلجویی و اطمینان دادن به طالبان شده است. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه می‌داند که مخالفان طالبان فاقد ظرفیت لازم برای تبدیل شدن به ابزاری کارآمد هستند و کارت بازی موثری در معادلات افغانستان نمی‌باشند پس چرا صرفاً با برگزاری یک نشست نمایشی که معنای حمایت از آنها را داشته باشد طالبان را از مسکو برنجاند. از این‌رو با فرستادن نماینده ویژه خود به کابل در پی دور کردن ذهنیت منفی طالبان از روسیه به دلیل میزانی از نشست مخالفان کابل شده است. طبق این تحلیل، پوتین با فرستادن نماینده ویژه خود به کابل نشان داد که وی هیچ‌گاه نیت خصمانه‌ای علیه طالبان نداشته و آن رویداد ارتباطی با سیاست رسمی دولت روسیه در قبال افغانستان ندارد.
روسیه و میانجیگری بین طالبان و مخالفان
تحلیل سوم این است که هدف روسیه از میزبانی نشست مخالفان طالبان، آشتی میان طالبان و مخالفان می‌باشد. این تحلیل را زمانی می‌توان تحلیل غالب دانست که به این نکته مهم توجه کرد که هر چند مخالفان طالبان دارای ظرفیت لازم برای استفاده ابزاری باشند اما استفاده از آن علیه طالبان سود‌آور نخواهد بود. روس‌ها کاملاً بر این مسئله واقف هستند که در صورت برهم خوردن اوضاع امنیتی افغانستان و از بین رفتن ثبات نسبی موجود، وضعیت آینده اگر به سود هر کشوری باشد قطعاً به سود روسیه و خارج نزدیک آن (آسیای مرکزی) نخواهد بود.
از این‌رو روسیه در تلاش است تا با فعال کردن مجدد فرمت مسکو تلاش‌های میانجی‌گرایانه خود را برای آشتی میان طالبان و مخالفان آن از سر گیرد. از احتمال به دور نیست که روسیه پس از میزبانی مخالفان طالبان، از طریق نماینده خود پیام و خواسته‌های مخالفان طالبان را به کابل منتقل کرده باشد و تلاش کند به عنوان عامل سازش‌گر بین دو طرف عمل کند.
